Mevrouw Chiang Kai-shek. « De grootste man van Azië was zij.”

Aanleiding tot die boeiende avond was de recente viering van het 100-jarig bestaan van de Republiek China (zie mijn blog 16 oktober 2011).
Deze herdenking stelt meteen een paradox in het licht: bij de stichting van de Republiek China in 1911 maakte Taiwan,toen een Japanse kolonie,  geen deel ervan uit; een eeuw later bestaat de Republiek China nog slechts in Taiwan…
Philippe Paquet is historicus en sinoloog,  journalist bij La Libre Belgique en lector aan de ULB en het ISTI. Hij werd die avond geïnterviewd door journalist Jacques Franck en het resultaat was een tegelijk levendig en ontspannen gesprek waarbij Paquet natuurlijk heel goed aan bod kwam. Franck merkte humoristisch op dat één enkele vraag van hem met een minutenlang antwoord van Paquet werd bejegend.
Paquet werkte acht jaar aan het boek en verrichtte daarvoor , zoals Simon Leys in zijn voorwoord schrijft “ un véritable travail de détective”.

Ze wordt geboren in Shanghai (1898) in een welgestelde familie en zal 105 jaar later sterven in New York (2003). Haar leven zal zich spreiden over drie verschillende eeuwen, een merkwaardigheid die Paquet graag beklemtoont.

Tussen 1907 en 1917 wordt Soong Mei-ling, samen met haar zus Soong Ching-ling, de latere mevrouw Sun Yat-sen, in de VS opgevoed. Chinese meisjes liepen in die tijd meestal geen school. Vader Charlie Soong wil dat zijn dochters een degelijke opvoeding krijgen en stuurt de zusjes Soong daarom naar de VS. Dat was bovendien niet zo evident voor jonge Chinese meisjes omdat het racisme in die tijd hoogtij vierde en zij , tot overmaat van ramp, in Atlanta (Georgia) belandden!
In Amerika bekeerde Mei-ling zich tot het protestantisme.
Haar opvoeding in twee culturen , de Amerikaanse en de Chinese, maakt van Mei-ling een polyglot die, naast chinees en engels ook een aardig mondje frans spreekt. Haar talenkennis zou haar , na haar huwelijk met Chiang Kai-shek (mandarijns: Jiang Jieshi 蒋介石) in 1927, als bemiddelaar doen optreden tussen haar land en de VS.
En dit op een keerpunt in de geschiedenis waar de sino-amerikaanse relaties voor China’s overleving van overheersende betekenis zouden zijn.

Juist daarom vindt Paquet mevrouw Chiang zo interessant en beklemtoont hij de rol die ze speelde in de geschiedenis, niet alleen in de geschiedenis van China maar ook in de wereldgeschiedenis. Zij is de eerste first lady die met alle groten van de XX° eeuw is omgegaan: Churchill, Ghandi, Roosevelt, Truman, Eisenhower, Johnson en Nixon.

Mevrouw Chiang was meer dan de tolk, de secretaresse en de vertrouwelinge van haar man. Ze was een ondernemende vrouw met veel macht en invloed, ze was een echte staatsvrouw! Een journalist schreef ooit: “De grootste man van Azië, is zij.”
In 1943 dwong mevrouw Chiang president Roosevelt de belofte af dat de Chinese grondgebieden die door  Japan  veroverd waren, en in het bijonder natuurlijk Taiwan, aan China zouden teruggegeven worden.

Indien de Amerikanen niet zo gefascineerd waren geweest door deze Chinese  vrouw die in de VS was opgegroeid, zou de steun van Washington aan de Guomindang niet zo massaal en duurzaam zijn geweest en zou de geschiedenis van China niet dezelfde zijn geweest…