Ik ben een echte noodlefan! Als ik in China ben zijn noedels mijn dagelijkse kost. De diversiteit van de noedelsoorten alsook de bereiding ervan zijn oneindig; vele bereidingen zijn eigen aan een provincie of stad. Zo bijvoorbeeld de dandanmian afkomstig uit Chengdu, hoofdplaats van de provincie Sichuan.

Gezeten in onze favoriete ‘mianguan’ 面馆, in Beijing, bestelde mijn Chinese vriendin twee kommen dandanmian. Hoe groot was mijn verbazing toen ik zag dat de noedels baadden in een grote hoeveelheid soep: in Chengdu werden ze me nooit in soep geserveerd. Mijn vriendin beweerde dat dit de echte dandan noodles waren. Ik was daar niet van overtuigd en ging na hoe het nu echt in elkaar zit…

Dandan noodles zijn afkomstig uit Chengdu. Ze zijn een streetfood die hun naam te danken hebben aan de wijze waarop een straatventer zijn noedels verkoopt: hij draagt een bamboestok met een mand aan beide uiteinden op de schouders (dan 担 =op de schouder dragen). Er is een mand voor de noedels en een mand voor de saus en specerijen. Dandan noodles zijn een snack die de hele dag door wordt gegeten en in kleine kommen wordt geserveerd. Het zijn 干面 ganmian, droge noedels met een topping van krokant gefruit varkensvlees 臊子saozi, met ook tongverdovende Sichuan peper, chiliolie en 芽菜yacai, gepekelde groenten. De noedels worden gekenmerkt door vier adjectieven, ma 麻 verdovend  la 辣 pikant  xian 鲜smaakvol  xiang 香 gekruid.

Hoe komt het dat deze noedels nu elders, ten onrechte, in soep worden geserveerd?
In 1911, na de val van de Qingdynastie, moest Yeung Din-wu, één van de koks van de keizer, naar Hong Kong vluchten. Hij had veel moeite om zijn familie in stand te houden. Jaren nadien ontmoette hij een Sichuanees die een restaurant wilde openen maar geen kookervaring had. Yeung bood zijn diensten aan. Het restaurant, Wing Lai Yuen, opende in 1947 en serveerde er specialiteiten van Sichuan. Maar deze sterk gekruide en pikante keuken kon de Hongkongers, gewend aan lichte en ongekruid voedsel, niet behagen. Dus besloot Yeung het recept van de dandan noodles af te zwakken: hij schafte de chili olie af en voegde soep aan de noedels toe, alsook sesampasta en pindakaas. Vele restaurants uit Hong Kong namen Yeungs recept over.

Beetje bij beetje werden die 水面 shuimian, noedels in soep, via Shanghai en Beijing, in de hele wereld bekend als ‘dandanmian’. Deze noedels zijn ook heel tasty maar wil je de échte dandan mian proeven dan staat je er maar één ding te doen: ga naar Chengdu en eet een kommetje in het eettentje  甜水面担担面Tianshuimian Dandanmian!

Van de 26 Michelin drie sterrenrestaurants in Parijs serveren 21 ervan Chinese kaviaar. Ook het restaurant van Alain Ducasse in Monaco heeft dit op zijn kaart staan. De naam van deze kaviaar? Kaluga Queen. Maar…de Chinese brand staat slechts heel discreet vermeld op de verpakking. Voor ’t ogenblik toch.

Kaluga Queen kaviaar wordt geproduceerd op het Qiandao meer  千岛湖, het Duizend Eilanden meer, ten zuidwesten van Shanghai. De steur, een specifieke vissoort uit Rusland en Centraal Azië, die bekend staat om haar viskuit, wordt daar gekweekt. De kwaliteit van de kaviaar afkomstig van deze gekweekte steur zou minstens even goed zijn als deze van de wilde soort.

De firma Kaluga Queen verkoopt 60 ton kaviaar per jaar en is aldus ’s werelds grootste producent. Het Qiandao meer telt 30.000 steuren waarvan sommige tot 200 kg kunnen wegen. Kaluga Queen heeft daarbij ook ongeveer 40.000 plekken met broedsel in speciale incubator tanken.

Iranese experts beweren natuurlijk dat de beste kaviaar van de wilde Kaspische steur komt maar geven toe dat zijn Chinese tegenhanger heel goed is.
Het proces van het oogsten en het zouten van de kuit gebeurt net zoals in Iran.

Sinds de val van de Sovjet-Unie is de wilde steur, wegens de opheffing van strenge controles, uitgeput en als bedreigde vissoort geklasseerd. Dit heeft aanleiding gegeven tot het ontstaan van een commerciële bebouwing. Een andere reden voor het oogsten van kaviaar van gekweekte steur is dat deze vis, die 100 jaar kan worden, voor dat proces moet gedood worden.

Kaluga Queen biedt verschillende soorten kaviaar, waarbij de Beluga, net als in de Russische en Iraanse soorten, als de beste wordt bestempeld.

Jammer genoeg is de Kaluga Queen geen goedkoper vorm van kaviaar, integendeel: hij kost 10% duurder.

Of de westerse consument duurder gaat betalen voor deze ‘Made in China’ delicatesse wordt voor Kaluga Queen een uitdaging!

Wat is de meest voorkomende familienaam in China? Wang! De Wang van koning 王. Niet minder dan 76 miljoen Chinezen dragen de naam van Wang! En bijgevolg is Wang ‘s werelds meest populaire naam. Volgen Li, Zhang, Liu , Chen  …

Traditioneel had men in China een dubbele voornaam. De eerste voornaam verwees enerzijds naar de stamboom en anderzijds naar de generatie waartoe de persoon behoorde en was dus dezelfde voor alle broers en zussen, neven en nichten die ongeveer dezelfde leeftijd hadden. Die traditie werd afgeschaft in de jaren ’70 van vorige eeuw. Mede in het licht van de éénkindpolitiek verdween die eerste voornaam en meteen de verwijzing naar de familiale stamboom.

Daarnaast had elkeen traditioneel een tweede, eigen voornaam die dus in recenter decennia de enige voornaam is geworden.

De ouders probeerden altijd en thans meer dan ooit hun kind een originele (eigen) voornaam te geven. Via de voornamen kunnen we op het spoor komen van de ontwikkeling van China. Volgen enkele voorbeelden.

De jaren 1950: vaderlandslievende voornamen

Een hele generatie kreeg een voornaam ter herdenking van de stichting van de Volksrepubliek China (1949). Bijvoorbeeld Jianguo 建国 ,Jianhua 建华，  Guoqiang 国强….alle refereren naar het Nieuwe China en de hoop op een welvarend land.
Tijdens de Koreaanse oorlog (1950-1953) kregen tienduizenden baby’s namen als Yuanchao 援朝  (steun Noord Korea), Kangmei 抗美  (verzet je tegen de US) of nog Weiguo 卫国  (bescherm het thuisland)

De jaren 1960: revolutionaire voornamen

De culturele Revolutie bracht namen mee als Weihong 卫红  (bescherm de revolutie), Weidong 卫东  (bescherm Voorzitter Mao) of nog Wenge 文革   (Culturele Revolutie)

De jaren 1990: speelse namen

Om de individualiteit te bevorderen werden de voornamen meer en meer creatief. Een voorbeeld: een muzikant heeft een typische millennium naam: Yi Yangqianxi 易烊千玺. Yi 易is zijn familienaam, Yang 烊betekent welkom in zijn dialect en qianxi 千玺is een homofonie van millennium 千禧年 omdat hij geboren is in 2000.

Het jaar 2020: grandioze namen

In februari van dit jaar heeft China de twee meest populaire namen van 2020 bekendgemaakt.
Voor de jongetjes is het Yichen 奕辰 vrij vertaald als ‘grandioze ster’ of ‘grandioze periode’.
Voor de meisjes is het Yinuo 一诺 vrij vertaald als ‘houdt een (grote) belofte in’.

Mooie suggesties voor voornamen tijdens de corona babyboom!

Onlangs verscheen The Shadow of the Empire, een nieuw onderzoek van Rechter Tie. Ja, zelfs na het overlijden van de ‘vader’ van Tie, de sinoloog Robert Van Gulik (1910-1967), kunnen we opnieuw genieten van een onderzoek van Rechter Tie. Ditmaal geschreven door Qiu Xiaolong, bekende auteur van detectiveromans.

Rechter Tie was een belangrijk figuur in de Tangdynastie. Onkreukbare rechter, raadgever aan het hof, dichter, geniale detective, zijn naam bleef lang in de Chinese verbeelding om tenslotte romanpersonage te worden van vele schrijvers, Van Gulik voorop.

Dit verhaal rond waar gebeurde feiten gaat over de dichteres-courtisane Yu Xianji die ervan beschuldigd wordt haar meid te hebben doodgeslagen en nadien haar lichaam in de tuin te hebben begraven…

De roman leest heel vlot. We leren veel over het dagelijkse leven en de rechterlijke procedures van die tijd, het bijgeloof en het volksgeloof, de intriges aan het hof van de toenmalige keizerin Wu Zetian (624-705).
Een boek dat je geboeid leest en dat je tegelijk verrijkt!

Qiu Xiaolong: The Shadow of the Empire, naar het frans vertaald als
Une enquête du vénérable juge Ti

‘Zittend voor de Jingting berg, een plaats van onbeweeglijkheid en majesteit’…Zo begint een gedicht van Li Bai (701-762), één van de meest bekende dichters uit de Tangdynastie. Dit gedicht trof JMG Le Clézio, Frans schrijver en Nobelprijswinnaar, in die mate dat hij zich ging verdiepen in de poëzie van de Tangdynastie en er, samen met Dong Qiang, een boek over schreef.

Le Clézio begint het boek met een beschrijving van het leven van Li Bai, de avonturier. Hij is steeds op pad, soms met zijn vriend en drinkebroer Du Fu (712-770), een andere bekende dichter, maar meestal alleen. Zijn zwaard is zijn compagnon de route.
Wat drijft Li Bai vrouw en kinderen achter te laten om door heel China te reizen? Reeds bij leven erkend en geloofd als de grootste, meest talentvolle dichter van zijn generatie, bindt hij zich niet aan een Heer zoals de meeste dichters uit die tijd. Nieuw voor het China van de Tangdynastie is: openheid van geest en vrijheid. Een vrijheid om ongedwongen op pad te gaan, in de sporen van monnik Xuan Zang die naar Indië trok om de boeddhistische geschriften naar China te brengen, een lange en gevaarlijke onderneming.
Li Bai houdt van zwerven, maar ook van wijn, de grote passie van zijn leven.

Tegenover Li Bai staat de jongere Du Fu. In tegenstelling met Li Bai stelt hij zich wel kandidaat voor de keizerlijke examens om een ambtelijke carrière te maken. Hij faalt, verschillende keren. Hij bekleedt uiteindelijk toch een kleine, onbelangrijke officiële functie. Du Fu vindt zijn geluk in het familiale leven, in zijn huisje te midden van de bamboes, in Chengdu. Een shelter die nog steeds bestaat, ik bezocht het een tiental jaren terug. Na zijn dood raakt Du Fu, in tegenstelling met Li Bai, in de vergetelheid.
Dit alles wordt door gedichten van beide dichters en bekende schilderijen en kalligrafieën geïllustreerd.

Buiten Li Bai en Du Fu haalt Le Clézio ook nog veel andere dichters aan.
Interessant is ook het hoofdstuk over de rebellie van An Lushan en de burgeroorlog waardoor het China van de Tangdynastie heel onveilig was.

De gedichten in het boek zijn prachtig vertaald door Dong Qiang, dichter, kalligraaf en hoogleraar aan Beijing University. Dong Qiang is erin geslaagd om, op beknopte en beeldende wijze de sfeer en de emoties van de gedichten weer te geven, wat niet altijd het geval is bij vertaalde gedichten.
Tenslotte is dit literair werk meteen ook een kunstboek dankzij de zeer talrijke, prachtige schilderijen en kalligrafieën.
Dit boek is een must, en het leest als een roman!

Le flot de la poésie continuera de couler
J.M.G. Le Clézio
Ed. Philippe Rey 2020

牛年快乐!
GELUKKIG CHINEES NIEUWJAAR!

JAAR VAN DE BUFFEL

Hier volgt het recept van Soong Mei-lings favoriete rijstsoep.

Wat je nodig hebt:

800 ml sojamelk
80 gr ronde Japanse rijst
40 gr kleefrijst
200 gr yamwortel (eetbare wortelknol waarvan de zoete smaak doet denken aan de zoete aardappel), te koop in de toko
250 ml water
kandijsuiker naar wens

Hoe je het klaarmaakt:

*meng de twee soorten rijst en laat minstens vier uur weken in water
*Stoom de (gespoelde) yam tot hij zacht is, laat afkoelen, pel en prak hem
*meng sojamelk en water en breng zachtjes aan de kook
*voeg het rijstmengsel eraan toe en laat opnieuw koken
*voeg de geprakte yamwortel eraan toe, laat opnieuw koken en laat 20’ sudderen terwijl je met een houten spatel steeds in dezelfde richting draait
*voeg tenslotte de suiker aan het mengsel toe.
*wanneer de suiker volledig opgelost is, is de zhou klaar om op te dienen.

Manmanchi!

Soong Mei-ling, die ook bekend stond als Madame Chiang-Kai Shek, was verzot op een heel aparte zhou, een Chinese rijstsoep die later naar haar zou genoemd worden.
Mei-ling werd geboren in 1898, in Shanghai, en groeide op in de Verenigde Staten. Ze sprak zes talen en speelde een heel belangrijke rol in de politiek van de Republiek China, had grote invloed op de China-US betrekkingen en werd, in 1937, samen met haar echtgenoot door Time verkozen als Person of the Year: ‘No woman in the West holds so great a position as Madame Chiang Kai-Shek holds in China.’ Ook haar oudere zussen Ai-ling en Ching-ling deden het goed. Eerstgenoemde, de oudste van de drie, huwde met China’s rijkste man terwijl de andere huwde met Sun Yat-sen, eerste president van Republiek China (zie blog 24 februari 2020).

Mei-ling haalde de leeftijd van 105 jaar. Men beweert dat haar rijstsoep haar geheim tot een lang leven was…
Mei-ling verloor haar eetlust toen ze zwaar ziek werd. De kok van de familie ontwikkelde voor haar een recept van rijstsoep om haar eetlust aan te scherpen, met goed resultaat tot gevolg. Mei-ling herstelde snel en werd verslaafd aan deze soort zhou. Zhou, die reeds 3000 jaar bestaat, staat immers bekend om het lichaam op te warmen, ontstekingen te genezen en het immuunsysteem te versterken.

Mei-lings zhou is ondertussen wereldbekend. In Nanjing ontstond in 1994 een eettentje waar hij verkocht werd onder de naam ‘de voedingrijke beauty rijstsoep van Madame Chiang’. Het eettentje groeide uit tot een keten met maar liefst een honderdtal eethuisjes overal in China en zelfs eentje in Singapore!

In mijn volgende blog volgt het recept van die ‘voedingrijke schoonheidssoep’.

Wanneer ik het in China met mijn vrienden over Chinese literatuur heb, valt het me telkens op dat wij, op uitzondering van de grote klassiekers natuurlijk, heel verschillende auteurs lezen.
Buiten de hedendaagse schrijvers Mai Jia (°1964 Fuyang, Hangzhou) met zijn Decoded （解密）, Liu Cixin met The Three-Body  Problem （三体）en Zhou Haohui met Death Notice (死亡通知单), drie cultauteurs van spionage/SF romans, weten we maar weinig of niets over internet auteurs als Chang Er, Wu Zhe of nog Yuan Zhesheng!

Volgens een enquête van Douban, een sociale media van hoofdzakelijk jonge Chinezen, zijn internationale lezers op zoek naar verschillende soorten boeken. Daar waar Chinezen vooral gericht zijn op jonge, stedelijke auteurs lezen Engelstalige lezers liever werken van Feng Jicai, Jia Pingwa of nog Shi Tiesheng. Van Chinese fictie verwacht de westerse lezer dat ze ons iets vertelt over China.  Het werk van Yan Lianke wordt daarom in het westen zo goed onthaald wegens zijn dissident karakter eerder dan wegens zijn literair talent. Zo werd ook Mo Yans literair talent in de wielen gereden toen zijn Nobelprijs overschaduwd werd door het debat of hij al dan niet lid was van de Partij.
Een groot succes in de vertaalde Chinese literatuur is Fang Fangs Wuhan Diary, met zijn politiek debat rond China en de censuur rond de uitbraak van Covid-19 in Wuhan. Dit succes komt de promotie van de Chinese auteurs niet ten goede…

De weinige Chinese boeken die worden vertaald worden te weinig gelezen. Dit komt omdat ze worden gepubliceerd door academische of kleine uitgeverijen die over geen budget voor promotie beschikken. Van alle boeken die in 2019 uit het Chinees zijn vertaald, kreeg er maar één een recensie: San Mao’s Stories of the Sahara, in de New York Times. In hetzelfde blad en hetzelfde jaar werden drie Japanse boeken beloond met een recensie. Japanse, maar ook Koreaanse literatuur doen het beter! Vertalers van Chinese literatuur ijveren hun collega’s Japanse en Koreaanse literatuur dan ook na.

Matt Turner, vertaler van Lu Xuns Weeds zegt terecht dat vertaling een van de meest zinvol terrein/velden is voor culturele uitwisseling.
Met het betreden van een nieuw tijdperk van antipathie tussen China en het Westen, heeft Chinese literatuur in vertaling nood aan een drastische opwaardering!

Twee en twintig jaar na zijn animatiefilm Mulan brengt Disney nu de live-actionfilm uit. Deze lokte online al veel debatten uit over de verschillen tussen de animatiefilm en de live-actionfilm…

De Ballade van Mulan gaat over een jonge vrouw, Hua Mulan, die in het leger de plaats van haar zieke vader inneemt. Ze vermomt zich als jongen en strijdt dapper mee om het keizerrijk te beschermen tegen de invasie van barbaren uit het noorden. Wanneer ze, na tien jaar dienst, een promotie van de keizer afwijst, komt haar identiteit als vrouw aan het licht. Gedwongen het leger te verlaten, vraagt ze een kameel om terug naar huis te kunnen keren…

De Ballade van Mulan was een folksong gecompileerd tijdens de Noordelijke Dynastieën (386-581 v.C.). Dit lied werd gezongen door de soldaten van de Wei dynastie (386-534) tijdens hun veldslag tegen de ‘Indringers van het Noorden’. Deze indringers waren waarschijnlijk de Xiongnu en de Hunnen, etnische groepen die zich later verenigden en uitgroeiden tot de Rouran khaganate.

Disney heeft vier van de in totaal 143 opnamedagen van de live-actionfilm in Xinjiang gefilmd, de andere werden in Nieuw-Zeeland gefilmd. In Xinjiang, de rebelse provincie in Noordwest China, worden er talrijke heropvoedingskampen gemeld waar Oeigoeren dwangarbeid zouden verrichten en dat lokte bij de westerse media veel protest uit.
Anderzijds betuigde de vertolkster van Mulan, Liu Yifei, op Weibo, haar steun aan de politie van Hongkong, die de regels van mainland China opvolgt en bekend staat om haar hardhandig optreden tegen de pro-democratie demonstranten. Deze laatsten riepen dan ook eveneens op om Mulan te boycotten, met als tegenoffensief een ‘SupportMulan-campagne’ in China.

De release van de film werd daarbij ook nog vertraagd door de uitbraak van de corona in Wuhan. In de landen waar Disney+ verkrijgbaar is kon de film al, mits een supplement van meer dan 20 euro, begin september bekeken worden. Ook dit maakte veel mensen razend!

In de Chinese bioscopen werd de film in september geen kaskraker: te westers voor de Chinezen!
Hopelijk wordt Mulan bij ons niet bestempeld als te Chinees voor het Westen!