Maandelijks archief: mei 2021

Lu Xuns ‘Dagboek van een gek’: een toneelbewerking!

Shanghainezen mochten in maart van dit jaar een toneelbewerking van Lu Xuns bekende ‘Dagboek van een gek’ bijwonen. Een uitdaging van de Poolse regisseur Krystian Lupa.

Met ‘Dagboek van een gek’, geschreven in 1918, luidt Lu Xun het begin van de moderne Chinese literatuur in. Deze korte novelle die dikwijls wordt begrepen als een aanval op de ‘kannibalistische’ natuur van de traditionele Chinese maatschappij en cultuur, beschrijft in feite de spirituele ontwaking van een geleerde, door iedereen afgewezen als een gek.
Ondanks het feit dat deze novelle één van de meest invloedrijke werken is van de literatuur van de twintigste eeuw, leent het zich niet tot een toneeladaptatie. Krystian Lupa heeft dan ook, bij het schrijven van het script, een beroep gedaan op andere verhalen van Lu Xun: De ware geschiedenis van A Q, Mijn geboortestreek en De vlieger.

In het eerste bedrijf geraakt het verhaal van hoofdpersonage Zhou, naar de echte naam van Lu Xun, Zhou Shuren, zo dicht verweven met die van de gek, dat de lijnen tussen beiden totaal vervagen. Waar eindigt de wereld van Zhou? Waar begint de wereld van de gek? Voor Lupa is het paar elkaars spiegelbeeld dat de verticale dichotomie leraar-leerling omringt. Dit is een karakteristiek voor verhalen van verlichting.

Het tweede bedrijf gaat over het verhaal van de gek en de progressie in zijn dwangvoorstellingen. De openingsscene beschrijft de openbaring van de gek: hij loopt vrolijk naar het dak om het nieuwe leven, hem door de maan gebracht, te beleven. Lupa introduceert hier ook beelden van kruisiging en plaatst alzo het lijden van de gek en dat van Jezus naast elkaar.

In het derde bedrijf introduceert Lupa twee nieuwe karakters: een dokter die de draak steekt met de moderne wetenschap en een universiteitsstudent die mijmert over de hedendaagse opvoeding.
Chinese studenten zijn grootgebracht met het oeuvre van Lu Xun maar blijven nog steeds gevangen in het ‘kannibalistisch systeem’ (zie volgende blog) dat de auteur net bekritiseerde.

Dit toneelstuk is dus een actualisering van vier kortverhalen van Lu Xun. Het doel van hedendaagse interpretaties van klassieke werken is hun universaliteit te exploreren. En daar is Krystian Lupa in geslaagd!

Wie interesse heeft in het werk van Lu Xun raad ik de prachtig vertaalde bundel aan:

Lu Xun
Verzameld werk
Vertaling K. Ruitenbeek
Meulenhoff 2000

 

HAPPY DREAMS-Jia Pingwa 贾平凹

Jia Pingwa, geboren in 1952 in Dihua, Shaanxi, is, samen met Nobelprijswinnaar Mo Yan en Yu Hua, één van de grootste namen van de hedendaagse Chinese literatuur. Hij focust zich vooral op het leven van de gewone mens.

In 2004 krijgt de schrijver onaangekondigd bezoek. Het is Liu Shuzhen, een schoolvriend uit de tijd van de Culturele Revolutie. Liu Shuzhen vertelt dat hij zijn naam heeft veranderd: hij heet nu Happy Liu. Beide vrienden halen herinneringen naar boven: na de Culturele Revolutie ging Liu naar het leger, Jia liep college. Jia werd een bekende schrijver. Liu daarentegen oefende tal van beroepen uit zoals metser, maker van noedels en tofu…allemaal zonder succes tot hij uiteindelijk besloot zijn kans te wagen als afvalprikker in de grote stad Xi’an.
Afvalprikker? Jia, die nochtans meer dan dertig jaar in Xi’an woont, had nog nooit aandacht geschonken aan die job. Afvalprikkers maken de publieke wegen schoon, maar waar wonen en slapen ze? De twee vrienden beginnen te praten over de ins and outs van die job.

Happy Liu komt zijn vriend regelmatig opzoeken, wanneer het regent en hij dan niet kan werken. De schrijver geraakt meer en meer in de ban van het leven van een afvalprikker…Tot hij besluit er zijn volgende roman over te maken. Volgen dan ontelbare bezoeken en interviews van Happy’s collega’s en vrienden: Jia zorgt er dan voor dat zijn zakken vol pakjes sigaretten zitten, om uit te delen.

Bij het schrijven van zijn roman stelt Jia zich veel vragen: waarom ontstond deze klasse van migrerende arbeiders in China? Maakt deze klasse onvermijdelijk deel uit van de politieke en economische hervorming? Wie organiseert en leidt deze klasse? Hoe moet het nu verder met de dorpen die leeglopen?…

Dit boek, bijna vijfhonderd bladzijden dik, is een levendige beschrijving van het China van de gewone mens, het China van nu. Het leest heel vlot; de lezer wordt meegetrokken in de avonturen van Happy Liu, een onvergeeflijk vrolijke man. Een les in positief denken!

HAPPY DREAMS
Jia Pingwa
translated by Nicky Harman
amazon crossing 2017