Sinds april 2025 kunnen we nu ook in Brussel heerlijke liangpi 凉皮 proeven.
Liangpi, letterlijk ‘koude huid’, zijn koude noedels afkomstig uit de provincie Shaanxi. De bereiding van deze noedels is omslachtig: een deeg wordt met water gewassen, waarbij het zetmeel wordt gescheiden van de gluten. Het resterende zetmeelbeslag wordt nadien, laag na laag, gestoomd tot noedels die bijna doorschijnend zijn.

Ik eet die zalige noedels in China maar buiten China zijn ze niet zo gemakkelijk te vinden behalve bij…La Taverne de Zhao, die in 2011 zijn eerste vestiging in Parijs, rue des Vinaigriers opende.
Negen Parijse tavernes verder opende Zhao nu zijn tiende taverne in Brussel, place Saint-Boniface: het was meteen een succes.
Zhao’s ambitie? De authentieke Chinese keuken delen met de Fransen en nu ook met de Belgen door het organiseren van gastronomische evenementen met andere Chinese restaurants, ontwerpers, illustratoren.

De kaart beperkt zich natuurlijk niet tot liangpi. Roujiamo 肉夹馍, een soort ‘Chinese hamburger’, biangbiangmian, twee meter lange, heel brede noedels, shaguo 砂锅bouillon, kip, noedels…in een kleien pot, rijstschotels, teveel om op te noemen en allemaal échte Chinese schotels.

Wil je af van de zoetzure en kitscherige schotels, de neon aquarium en de lycheewijn als traktatie, loop dan naar La Taverne de Zhao!

Een dun boekje met vijf verhalen. Vijf verhalen die de lezer willen laten kennismaken met het échte Tibet, en die komaf willen maken met het idyllische beeld van een spiritueel paradijs op aarde.
Ma Jian is erin geslaagd ons te verrassen, ons te verrijken en ons soms ook te choqueren in een mum van tijd!
De schrijver was na zijn scheiding op zoek naar spirituele verheldering, naar een dieper inzicht in het boeddhistische lot en naar een zielvolle plek waar het leven eenvoudig en idyllisch was. In plaats daarvan trof hij een volk dat zich had moeten overgeven aan de dominantie van een andere cultuur en in een onbeschrijflijke armoede leefde.
We wonen een luchtbegrafenis bij, maken kennis met families die uit elkaar vallen, huiveren voor een dubbele incest, maken de doorboring van een vrouw op een stupa mee, verontwaardigen ons om een tantrische ‘lama inwijding’ van een jong meisje dat hiervoor brutaal verkracht wordt…

Waarom deze titel? In Tibet begroet men elkaar met het uitsteken van de tong, een traditie die teruggaat tot de 9^e eeuw toen de onpopulaire koning Lang Darma stierf. Lang Darma’s tong was zwart. De Tibetanen dachten dat hij herboren was, dus, om te bewijzen dat je niet de reïncarnatie van de koning was stak je bij een ontmoeting maar best je tong uit.
De titel refereert meteen ook naar de medische act in de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) waarbij de dokter de patiënt vraagt de tong uit te steken om een diagnose te stellen. Maar hier is het niet een patiënt maar wel een natie die gevraagd wordt haar tong uit te steken en haar ziekten niet aan het zicht te onttrekken…

Ma Jian STICK OUT YOUR TONGUE, naar het Engels vertaald door Flora Drew
Vintage Books, London, 2014

‘Een sigaret op een oude muurschildering zorgt voor een debat in China over de erfenis van een literair icoon.’ Dit is de titel van een nieuwsje dat ik las op het online platform Sixth Tone.
Wie rookt de sigaret op de muurschildering? Lu Xun (1881-1936), de vader van de moderne Chinese literatuur (zie blogs mei 2021 en juni 2021).
Waar rookt Lu Xun zijn sigaret? Op een muur voor zijn voormalige woning in het zuidelijke Shaoxing, provincie Zhejiang. In dat huis zag de schrijver het licht en bracht hij zijn jeugd door. De muurschildering werd daar in 2003 aangebracht op de muur die de entree vormt tot het ouderlijk huis en de herdenkingshal van de auteur.

Maar vorige maand, op 22 augustus om precies te zijn, betoogde een zekere mevrouw Sun, een antirookactiviste, dat de muurschildering ‘jongeren misleidt’: Lu Xun laat je toch niet in het openbaar roken! Het weze gezegd dat het origineel kunstwerk Lu Xun afbeeldt terwijl hij in zijn studeerkamer rookt en dat de muurschildering de context weghaalt en de scène presenteert alsof het buiten is. Ze suggereerde de afbeelding aan te passen zodat hij met gebalde vuisten in plaats van een sigaret zou worden afgebeeld!
Mevrouw Sun postte haar grieven ook op haar Xiaohongshu (Red Note) account. Gevolg daarvan: een toeloop van bezoekers naar Lu Xuns geboortehuis en een hoop onlinefoto’s met bijschriften als “Kilometers gereisd om er met mijn briket meneer Lu Xuns sigaret aan te steken”.

Goed nieuws: de muurschildering buiten, gemaakt in de stijl van de traditionele prent in zijn bureau, zal onaangetast blijven! Dank aan Lu Xuns oudste kleinzoon die beklemtoonde: “Het is prima om erom te lachen. Waar het om gaat is het herdenken en respecteren van de geschiedenis.”

Ik zoomde onlangs met een Chinese vriendin die een week doorbracht in 喀什 Kashi, Kashgar, een stad gelegen in de meest westelijke provincie Xinjiang. Bij haar was het even na middernacht en ze liet me het uur zien op haar mobiel. Ze voegde er meteen aan toe: maar in feite is het uur van Ürumqi even voorbij 22 uur. Hoezo?

Geografisch gezien omvat China de breedte van vijf officiële tijdzones. In de jaren 1930 werden die officiële tijdzones niet volledig in acht genomen waardoor bepaalde regio’s in het binnenland hun eigen tijdstandaarden gingen hanteren, wat tot chaos leidde.
In 1949 introduceerde Mao Zedong de China Standard Time (CST), dit om de nationale eenheid in het land te bevorderen. Door één tijdzone te gebruiken is het eenvoudiger om een nationaal werkschema te handhaven en nieuws op hetzelfde tijdstip door het hele land te verspreiden. Dit heeft voor gevolg dat er een groot tijdsverschil is met de zon: in Ürumqi, hoofdplaats van de provincie Xinjiang, kan de zon pas om 10.00 opkomen terwijl hij in het oostelijke Beijing al twee uur vroeger opgekomen is.

Daarbij komt nog dat Xinjiang een speciale tijdregeling heeft. Daar worden twee tijdstandaarden in parallel gebruikt: Beijing Time en Xinjiang/Ürumqi, Time. Dit zorgt voor enige verwarring onder de lokale bevolking: wanneer het begrip ‘tijd’ wordt genoemd tijdens een conversatie tussen een Han (Chinees) en een Oeigoer moet er duidelijk vermeld worden of het om Beijing Time of Xinjiang Time gaat!

Beide rituelen maken integraal deel uit van taoïstische begrafenisrituelen. Ze zijn erop gericht de juiste reis van de ziel van de overledene naar het hiernamaals te verzekeren.

Het ‘doorbreken van de helpoor’t is een van de meest diepgaande ceremonies in de taoïstische ‘dood rituelen’. Volgens het taoïstische geloof kunnen zielen die ernstige zonden hebben begaan na hun dood gevangen raken in één van de meerdere lagen van de hel en er gekweld worden. Het doel van dit ritueel is die gekwelde zielen een kans te bieden op verlossing, bevrijding en reïncarnatie door de poorten van de hel te openen. Taoïstische priesters leiden de ceremonie door machtige godheden, zoals de tien Yamakoningen van de onderwereld, aan te roepen, door geschriften te zingen en door symbolische offers te verbranden. Hierbij gebruiken ze talismannen, reciteren ze en ‘dansen’ ze rond en over een vuur dat ze hebben aangestoken op de grond. Met zwaarden slaan ze daarbij hevig heen en weer en maken brokken. Dit ritueel omvat ook het verbranden van offers, meestal in de vorm van papieren beeltenissen, fake papieren geld alsook voedsel. Deze worden verbrand om ervoor te zorgen dat de geesten van de overledenen de nodige middelen hebben om door de poorten van de hel te gaan en om hen aldus bij te staan op hun reis naar het hiernamaals.

Het ‘oproepen van de ziel’ wordt uitgevoerd om een verloren of dwalende ziel bij ernstige ziekte of bij coma terug te vinden. De menselijke ziel bestaat uit de ‘Hun’, de etherische ziel en de ‘Po’, de lichamelijke ziel. De Hun blijft bestaan na de dood, de Po niet. Bij trauma, ernstige ziekte of coma kan de Hun verzwakt raken of van het lichaam afdwalen, met fysieke of mentale symptomen tot gevolg. Taoïstische priesters gaan dan de ziel terugroepen naar het lichaam door middel van bezweringen, zang en het branden van wierook, soms ook met spiegels, waarvan men meent dat ze de geestenwereld weerspiegelen.

Deze twee rituelen dienen als bruggen tussen werelden waar de levenden, de doden en het goddelijke elkaar kruisen en ontmoeten.
Beide rituelen versterken de taoïstische idealen van harmonie en de eeuwige stroom van de Tao.

Enkele weken geleden vertelde een Chinese vriendin me dat haar geliefde grootmoeder, die haar had opgevoed, plots overleden was en dat ze geen afscheid van haar had kunnen nemen. Radeloos van verdriet besloot ze de film The last Dance te gaan zien in de hoop dat deze film haar zou helpen in haar treurarbeid…
Haar verhaal en haar beslissing maakten me natuurlijk heel nieuwsgierig, maar ook en vooral de Chinese titel: ‘de Hel breken’.

De film speelt zich af in de uitvaart business, in het bruisende Hong Kong.
Een standaard westerse begrafenis, zelfs een met veel poespas, kan niet tippen aan die van Hong Kong, waar het evenement doordrenkt is van uitgebreide rituelen en symboliek op het kruispunt van volksreligie, taoïsme, boeddhisme en confucianisme.
Dominic, een weddingplanner, wordt gedwongen een carrièreswitch te maken na zijn failliet veroorzaakt door Covid 19. Hij heeft Master Man, een taoïstische priester, als business partner. Deze laatste heeft twee kinderen: een zoon Ben, die werd verplicht in de voetsporen van zijn vader te treden en een dochter Yuet, die reeds als kind verlangde om haar vader op te volgen. Maar die rol wordt vrouwen verboden: ze zijn ‘ritueel onrein’ wegens hun maanstonden.
Dominic, die zich vooral focust op het financiële en Master Man, die handelt in het vooruitzicht van het hiernamaals, liggen vaak met elkaar overhoop. Tot er in taoïstische zin vrede wordt gesloten, sereniteit wordt herwonnen en het leven positiever dan voorheen kan doorgaan. Ik heb meteen de motivatie van mijn vriendin begrepen…

De film werd in 2024 gedraaid in uitvaartcentra in de wijk Hung Hom van Hongkong, wat bijdraagt aan de authenticiteit ervan. Met een opbrengst van meer dan 18 miljoen dollar is deze kaskraker de meest succesvolle film in de Hongkongse box office!
In mijn volgende blog zal ik het hebben over de taoïstische begrafenisrituelen.

De take away kent in China steeds meer succes.
Meituan Waimai, het grootste online platform voor afhaalmaaltijden in China, heeft sinds zijn lancering in 2013 250 miljoen gebruikers en bestrijkt meer dan 1300 steden.
Sinds december 2020 worden afhaalmaaltijden van Meituan eveneens bezorgd in kantoorgebouwen, universiteiten, ziekenhuizen, in meer dan 20 steden in het hele land, en…ze worden afgeleverd in een waimaigui, een take away kast!
Waarom heeft dit in China zo’n succes in de grote steden?
Stel dat je besluit te werken in een co-working space. In China vind je zulke ruimtes in moderne, torenhoge kantoorgebouwen. Koffie automaten zijn er aanwezig maar lunchrooms ontbreken veelal. In de omgeving van de kantoorgebouwen zijn er meestal geen eettentjes…

Hoe los je dat dan op? Je bestelt een maaltijd online, je betaalt het, steeds met  je mobieltje. Een bezorger brengt het naar je locatie en stopt het tasje met je take away in een waimaigui, meestal ligt die in de kelder van het gebouw, soms ook buiten, juist naast het gebouw. Je krijgt dan bericht dat je levering er is. Aangekomen bij de waimaigui, scan je de code via WeChat en scan je de QR-code op de kast om de interface voor de bediening van het miniprogramma te openen.

Je klikt op ‘Haal maalltijd op’. Het systeem opent dan automatisch de deur van de betreffende kast voor jou, waarna je de maaltijd eruit kunt nemen .

Als dat geen mooie uitvinding is!
En, in de waimaigui wordt je maaltijd warm gehouden of zelfs verwarmd.

De afhaalvitrine biedt 24 uur bewaartijd. Indien het eten na die tijd niet is opgehaald, wordt het door het personeel opgeruimd.
China is echt een andere wereld!

Mijn vriendin uit Beijing, Zhou Zhou, deelt hier met ons enkele bedenkingen over de veranderingen op de Chinese sociale platformen.

Vóór korte video’s super populair werden, was WeChat heel geanimeerd en interessant: jonge mensen deelden foto’s en bedenkingen over liefde of mooie gerechtjes, oudere mensen deelden ontroerende momenten of hoe je gezond kunt blijven.

Door de rage van Douyin (TikTok) en Kuaishou, een platform voor korte video’s en live streaming, zowel bij jong en oud ongelooflijk populair, blijven er in de WeChat online vriendenkringen haast slechts nog reclames over: advertenties van huizen, auto’s, verzekeringen … Niemand deelt nog “diepzinnige verhalen”, het is blijkbaar te vermoeiend om teksten te lezen; veel gemakkelijker is het om video’s te bekijken.
De geschiedenis heeft aangetoond dat zodra technologie gebruikt kan worden voor vermaak het altijd gebruikt zal worden voor vermaak.
De drukpers wordt gebruikt om romans te drukken, elektrische verlichting wordt gebruikt voor het nachtleven en big data algoritmen worden gebruikt om korte video’s aan te bevelen.

Een andere, heel belangrijke reden waarom Zhou Zhou niet meer post is dat de vrienden in de online vriendenkring niet langer echte vrienden zijn maar wel onze superieuren of nog klanten, klasgenoten, leraren en noem maar op. Je hebt die nog nooit ontmoet maar het zijn ‘vrienden’ geworden.

Als je een virtuele sociale hub start, heb je nog meer zorgen: je wil door sommige mensen gezien worden maar door anderen niet. Gelukkig bestaat een functie waarmee je alleen zichtbaar kunt zijn voor bepaalde mensen.
Ook weet je na verloop van tijd niet eens meer hoe je je moet kleden voor de foto’s.

En daarbij komt nog dat ze niet eens meer weet wat te posten: “Heb ik lekker gegeten of een uitstap gemaakt dan post ik een grid foto. Maar denk dan meteen: gaan de mensen niet zeggen dat ik niets van de wereld heb gezien? Of als ik mooie foto’s post van mij of mijn schattige kinderen die een wedstrijd hebben gewonnen: kom ik dan niet opschepperig over?”
Nee, door dit alles heeft ze helemaal geen zin meer online te posten.

Labubu’s zijn hip, hip, hip: ze sieren de handtas van menige people, denk maar Rihanna en Dua Lipa, en zijn zelfs heuse collectors items geworden.
Wat is een Labubu? Een pluizig popje met konijnenoren, een ondeugende grijns, negen vlijmscherpe tanden en een hoge aaibaarheidsfactor. Labubu is vooral populair in Azië maar raakt hier ook in het Westen steeds meer bekend.

De vader van Labubu heet Kasing Lung (°1972), een kunstenaar uit Hong Kong die op jonge leeftijd naar Nederland verhuisde et nu ook deels in Antwerpen woont. Hij was een grote fan van de Smurfen die hem aanspoorden zijn eigen ‘Monster-universum’, geïnspireerd op sprookjesfiguren zoals elfen en Noorse trollen, te creëren. In 2015 werd Labubu geboren en gecommercialiseerd door het Chinese speelgoedmerk Pop Mart.

De poppetjes worden niet alleen verzameld maar ook gedragen aan handtassen, riemlussen etc.

Labubu is vooral populair dankzij slimme verkoopstrategieën: Pop Mart verkoopt ze in een ‘blind box’. Je weet dus niet welk poppetje, uit meer dan honderd verschillende designs, er in het doosje zit. Een standaard blind box kost in België rond de twintig euro. Specialere popjes met bijzondere outfits  kunnen oplopen tot meer dan honderd euro. Enkele dagen geleden werd een reuze Labubu pop op een veiling in Beijijng voor 130.000 euro geveild.

Wat is Labubu’s nationaliteit? Chinees want door een Chinees uitgevonden.
Is Labubu een jongen of een meisje? Genderidentiteit kan een lastig onderwerp zijn maar…het is een vrouw!
Labubu’s raciale en gender ambiguïteit hebben zeker bijgedragen tot de populariteit van dit schattige poppetje!

Op zoek naar de favoriete schotels van de schrijver Lao She (1899-1966), las ik dat hij, toen de chrysanten in zijn tuin in volle bloei stonden, zijn vrienden uitnodigde om van de bloemen te komen genieten. Toen het tijd was om te eten, bracht een vriend hem twee grote dozen food. De voedseltrommels, rond en plat, hadden een diameter van bijna een meter. Daarin lagen gerookte eend, ham, gestoofde varkensbuik, kip, pens…Alles was in dunne plakjes gesneden. Dit heette 盒子菜 box food. Rijke families, ambtenaren, literatoren en dichters bestelden graag die ‘dozen’, voorlopers van de huidige take away trend.

Tijdens de Republiek China (1912-1949) sprak men al van 叫盒子 ‘dozen roepen’. Grote restaurants hadden allemaal een afhaalrestaurant en rijke families lieten een maaltijd bij hen thuis bezorgen. Ook Puyi, de laatste keizer, belde ooit restaurant Dongxinglou om een heus banket te laten brengen!

Nog verrassender is: deze doosgerechten, deze take away, lopen terug tot de Songdynastie (960-1279)!

Deze dynastie was er een van economische groei, technologische innovaties en grote culturele bloei. De mensen leefden er een zeer welvarend leven. Velen hielden niet van koken en gingen liever uit eten of bestelden afhaalmaaltijden. In die tijd begonnen restaurants al met het aanbieden van fastfood die ‘op afroep en op elk gewenst moment onmiddellijk konden worden bereid en bezorgd’.
Ook de gebruiksvoorwerpen waren al bijzonder verfijnd.
Eén daarvan was een warmhoudbord dat bestond uit drie lagen porselein. De bovenste laag was dun, de onderste laag was dik , de middelste was leeg. Daarin werd heet water gespoten om het eten warm te houden tijdens het vervoer. Een ander verfijnd gebruiksvoorwerp was de voedseltrommel die eeuwenlang in gebruik bleef en Lao She zo dierbaar was.