Yan Geling werd geboren in 1958, Shanghai, in een familie van intellectuelen. Ze was gepassioneerd door ballet en trad toe tot de troep van het Volksbevrijdingsleger in Chengdu. Ze was toen twaalf, ze was de jongste van de troep. Drie jaar later, ten gevolge van een misgelopen liefdesaffaire, wordt ze voor ze drie jaar geschorst.
In 1979 wordt ze, tijdens het sino-vietnamees conflict, oorlogscorrespondente en ontdekt ze haar roeping: schrijven.

 

Heel het oeuvre van Yan Geling staat in het teken van het (her)schrijven van persoonlijke themata. De novella le Serpent blanc (prachtige vertaling van Brigitte Duzan) is daar een mooi voorbeeld van.

De opbouw van de roman is heel origineel: het bestaat uit drie verschillende invalshoeken. Er is het officieel rapport, het verhaal gerapporteerd door de geruchten en het intieme, geheime, ik zou zeggen het echte verhaal van de hoofdpersonage zelf, Sun Likun.

 

 

Het verhaal start tijdens de Culturele Revolutie. Een danseres van het Volksbevrijdingsleger wordt, om een duistere reden, opgesloten. De enquêteur, Xu Qunshan, die haar komt ondervragen is een vreemd, dubbelzinnig personage waarvan de lezer zal proberen ontdekken welke relatie hij met de danseres onderhoudt…

De oorspronkelijke idee van Yan Geling was haar roman te koppelen aan de legende van de witte Slang door Sun Likun in haar jeugd de rol van de witte Slang te hebben laten spelen en de enquêteur die van de groene.

Deze prachtige novella is een socio-politieke satire waar de alomtegenwoordige controle van de politieke macht, de vooroordelen, de afkeer voor alles wat afwijkt van het normale, het latente geweld in de maatschappij en vooral van vrouwen tegenover vrouwen, de preutsheid, op poëtische en humoristische wijze worden beschreven.

Ik hou het daarbij, anders verraad ik jullie het mysterie waarin het verhaal is gehuld.
Sta vast even stil bij de laatste zin:
Xu Qunshan! s’écria-t-elle en son for intérieur.

Le Serpent blanc
Yan Geling
2022 L’Asiathèque
vertaald door Brigitte Duzan

White Snake and other stories
te verkrijgen op Amazon

 

 

De Legende van de witte Slang is een van de ‘vier grote Chinese legendes’.
Aan het Westelijk Meer in Hangzhou wordt een jongeman verleid door een jonge vrouw in het wit die vergezeld is van haar dienster. Beiden zijn slangenvrouwen die, nieuwsgierig naar de wereld van de mensen, naar de aarde zijn neergedaald. De witte slang en de jongeman vormen een gelukkig koppel maar de monnik Fa Hai 法海 , die de echte natuur van de jonge vrouw heeft herkend en woedend is om deze grensoverschrijdende relatie, besluit haar uit te schakelen.

Deze heel oude legende vindt haar oorsprong in de orale traditie maar werd pas door Feng Menglong 冯夢龙in de 17° eeuw neergeschreven. Het verhaal werd geschreven in baihua 白话de spreektaal. Het speelt zich af, zoals hieronder samengevat, in vier episodes, op drie verschillende plaatsen.

Hangzhou 杭州, Qingmingjie 清明节 (feest van de doden). Xu Xuan 许宣, bediende in een kruidenwinkel, gaat bidden in een tempel. Het begint plots te regenen. Xu opent zijn paraplu en beslist per boor naar huis te keren. Een vrouw in het wit en haar dienster vragen of ze mee mogen op de boot. Aan wal gekomen is het nog niet gestopt met regenen. Xu laat de vrouwen zijn paraplu achter.
’s Anderendaags, wanneer hij zijn paraplu gaat terughalen, verklaart de vrouw dat ze aan elkaar voorbestemd zijn en moeten trouwen. Omdat Xu arm is geeft de vrouw hem een zilverstaaf om het trouwfeest voor te bereiden. Maar de zilverstaaf maakt deel uit van een gestolen buit van de overleden echtgenoot van de vrouw en Xu Xuan wordt aangehouden. Hij leidt de politie naar de verlaten woonst van de vrouw: zij verschijnt in haar witte gewaad maar gaat op in de lucht. Xu Xuan krijgt een milde straf: hij wordt verbannen naar Suzhou.

In Suzhou 苏州 slijt Xu Xuan rustige dagen. Zes maanden later verschijnen de witte dame en haar dienster opnieuw. Xu verwijt haar haar gedrag maar de vrouw verleidt hem opnieuw en ze leven dagen van liefde en plezier. Wanneer Fa Hai 法海, een taoïstische priester een boosaardige wolk boven het hoofd van Xu Xuan ontdekt en hem wil bezweren, wordt hij belachelijk gemaakt door de bovennatuurlijke gaven van de witte vrouw. Enkele tijd later, wanneer Xu Xuan een feest in de tempel wil bijwonen, geeft zijn vrouw hem prachtige kleren…die gestolen zijn! De vrouw verdwijnt en Xu Xuan wordt opnieuw verbannen, deze keer naar Zhenjiang.

In Zhenjiang 镇江vindt Xu een nieuwe job in een kruidenwinkel. Maar, net als in Suzhou, komt de witte vrouw terug, kalmeert de woede van Xu en komt bij hem wonen. Ondertussen is de baas van de kruidenwinkel op haar verliefd geworden. Hij probeert haar te verleiden maar komt oog in oog te staan met een …reuzegrote boa. De baas vlucht weg.
Kort daarop doet Xu Xuan een bedevaart naar het klooster van de Gouden Berg. Zijn vrouw komt terug bij hem maar Fa Hai is erachter gekomen dat ze een slang is. Ze werpt zich in het water en verdwijnt. De taoïstische priester onthult de ware identiteit van de witte vrouw. Xu Xuan is in paniek. Dankzij een keizerlijke gratie mag hij terug naar Hangzhou.

Hangzhou. Xu Xuan wordt voor de derde maal ingehaald door zijn vrouw. Zij wordt door Xu’s schoonbroer en zijn vrouw uitgenodigd bij hen te verblijven. Op een dag ontdekt de schoonbroer op Xu’s bed een reuzegrote boa. Xu Xuan geraakt steeds meer in paniek en staat op het punt zelfmoord te plegen als Fa Hai hem een kom geeft om op het hoofd van zijn vrouw te plaatsen en haar zo onder controle te krijgen: zij neemt haar oorspronkelijke gedaante terug aan, haar dienster wordt opnieuw een vis. Beiden worden opgesloten onder de pagode Leifeng 雷峰塔.

Xu Xuan wordt monnik…

Ook in latere versies van de legende wordt de vrouw in het wit steeds vergezeld van een dienstmeisje. Het visje is een slang geworden, blauw of groen naargelang de vertaling want het karakter qing 青 betekent een kleur tussen groen en blauw, soms zwart.
Een andere bron van de legende vertelt het verhaal van een witte (vrouwelijke) slang die bemind wordt door een groene (mannelijke) slang. De witte slang stelt de groene slang een gevecht voor: indien de groene slang wint zal ze met hem trouwen, zo niet zal hij zich veranderen in een vrouw en haar dienstmeid worden. Dit is wat gebeurde.

Van de Legende van de witte Slang werden opera’s geschreven waarvan die van Tian Han 田汉de beroemdste is. De witte Slang is een van de grootste rollen geweest van de beroemde Peking operazanger Mei Lanfang 梅兰芳.

In de hedendaagse Chinese literatuur verschenen reeds drie romans met de slang als thema. Een daarvan, de novella 白蛇van Yan Geling 严歌苓, bespreek ik in mijn volgende blog.