Liu Xinwu, “La Cendrillon du canal”

Liu Xinwu is geboren in Chengdu, Sichuan (1942); sinds 1950 woont en schrijft hij in Beijing. Hij is een van de belangrijkste hedendaagse Chinese schrijvers.
Hij begon zijn carrière als leraar in het middelbaar onderwijs, vijftien jaar lang gaf hij les in Beijing. Daarna schreef hij zijn eerste novelle “The Class Teacher” (Banzhuren, 1977). Daarin klaagt hij het falen van de opvoeding tijdens de Culturele Revolutie aan.
Liu Xinwu staat bekend om zijn sociale kritiek, en in ’t bijzonder Mao’s erfenis.
Hij schrijft nu vooral over de problemen in de grote steden. Hij klaagt de bestaansmoeilijkheden aan van de migranten die hun dorp verlaten hebben om in Beijing te komen werken.

In “La Cendrillon du canal” (de assepoester van het kanaal) trekt de schrijver ons mee naar de lagen van de Chinese gemeenschap die niet kunnen of mogen genieten van China’s economische boom. Hij beschrijft de armoede van deze plattelandsbevolking die naar de hoofdstad is komen werken om niet te sterven op het kleine stukje grond dat ze bebouwt. De ellende waarin deze mensen leven is te wijten aan het niet bezitten van een hukou. Dit is een soort “intern paspoort” dat in de jaren 1950 is ingevoerd om migratie naar de grote steden te belemmeren; de hukou verleent slechts sociale rechten en toegang tot publieke diensten in je geboorteplaats. De economische boom concentreert zich voornamelijk in het Oosten en het Zuid-Oosten van China. Ben je dus daar niet geboren en heb je dus geen hukou van die streek dan zal je, indien je als migrant in een andere regio wilt gaan werken, een illegaal zijn, zonder bescherming, zonder rechten en zal je slechts de gevaarlijkste, vernederende slecht betaalde jobs krijgen.
Het Chinese wonder is grotendeels te danken aan deze leendienstplichtige massa migrante werkers wier loon schandalig laag wordt gehouden en die in mensonterende levenscondities moeten ‘”bestaan”.

Dit alles wordt op meesterlijke wijze beschreven in de korte novelle “La Cendrillon du canal”.
De hoofdpersoon heet Caimei. Op haar gelaat groeit een tumor die haar gezicht schendt en waardoor ze haar baan als poetsvrouw verliest. De operatie die ze nodig heeft, is voor haar onbetaalbaar; ze vraagt dus hulp aan haar vrienden, die even of nog armer zijn dan zij is…

De tweede korte novelle “Poisson à face humaine” (vis met mensengelaat) is opnieuw te zien als een  evocatie van de Culturele Revolutie.
In dit verhaal herkent een vrouw in de taxichauffeur de man waarvan ze twintig jaar geleden gehouden heeft…
La Cendrillon du canal
Liu Xinwu
vertaald door Roger Darrobers
Folio/Gallimard
2 euro!