In 2003 zag ik op het jaarlijkse filmfestival in Brugge een aangrijpende film van Liu Bingjian, Cry Woman. Telkens als ik naar China ging, schuimde ik de DVD shops af op zoek naar dat pareltje: tevergeefs. Ik wist dat de film in China verboden is maar had al veel underground films in ‘gespecialiseerde winkels’ op de kop kunnen tikken. Maar van ‘kuqi de nüren’ had zelfs de meest alternatieve winkel nooit horen spreken…tot wanneer ik op de site van de Parijse boekwinkel Le Phénix de DVD eindelijk vond onder de ietwat ongelukkige naam ‘Les Larmes de Madame Wang’.
Ik bekeek de film een tweede maal en was nog meer opgetogen dan vroeger: dankzij mijn verblijven op platteland China had ik veel geleerd over de traditionele begrafenispraktijken.
De film Cry Woman gaat over een werkloze artieste die in de straten van Beijing CD’s en DVD’s in ’t zwart verkoopt. Af en toe gebruikt ze het dochtertje van haar buurvrouw als dekmantel om aan de politie te ontsnappen. Haar man, ook werkloos, verspilt de magere winsten van zijn vrouw tijdens eindeloze mah-jong spelen.
Op een dag loopt een spel mis en steekt Wangs man een andere speler een oog uit. Hij gaat onmiddellijk de gevangenis in en laat zijn vrouw achter met gokschulden en het buurmeisje van wie de ouders er van door waren om aan hun ellende te ontsnappen.
Wang verlaat Beijing en keert terug naar haar geboortedorp in Guizhou waar ze de hulp inroept van haar vroegere vriend, Youming. Youming stelt haar voor om een professionele klaagvrouw te worden tijdens begrafenisceremonies…
Klaagvrouwen zingen wanhopig aan het sterfbed van doden. Ze worden in dienst genomen door de familie zonder dat ze de overledene ooit gekend hebben. Ze moeten droefheid en berouw veinzen. Ze moeten dus goed kunnen simuleren: hoe beter ze dat doen hoe meer ze daarvoor zullen verdienen. Deze praktijk van twijfelachtige ethiek is in China sinds heel lang in zwang. Hoe meer men over de doden rouwt des te meer men eer en waardigheid oogst. Mevrouw Wang wordt heel snel meester in de simulatie…
Liu Bingjian (°1963) behoort tot de nieuwe stroming van ultra-realistische filmmakers. De hoofdrollen, Wang en Youming, worden meesterlijk vertolkt door niet-professionele acteurs. Dit sociaal realisme viel niet in de smaak van de Chinese censuur die de film in China verbood.
Een film die het waard is snel bekeken te worden niet in het minst voor het zeer aangrijpende einde!