Ter illustratie van mijn twee vorige blogs volgen hier twee excerpten uit Lu Xuns Dagboek van een gek. Uit deze excerpten blijkt dat het kannibalisme dat maar al te zeer in China een wrede realiteit is geweest ook een onderwerp is geweest van literaire teksten.
Op een dag kreeg Lu Xun twee schriften met dagboekaantekeningen van een vriend wiens broer, ondertussen genezen, leed aan een dwangvoorstelling. De taal van het dagboek was verward en dikwijls onsamenhangend. De meest samenhangende stukken gebruikte Lu Xun voor zijn kortverhaal.

Een paar dagen geleden kwam een pachter van ons uit Wolvendorp melden dat bij hen de oogst was mislukt. Hij vertelde mijn broer dat in het dorp een bekende misdadiger door de dorpelingen gezamenlijk dood was geranseld en dat een aantal mensen hart en lever uit zijn lichaam had gesneden en opgegeten, na ze eerst in olie gebraden te hebben. Dat versterkte je moed. Toen ik hun in de rede viel keken de pachter en mijn broer mij beiden aan. Vandaag pas besefte ik dat hun blik volkomen dezelfde was als die van de mensen buiten.
Toen dat besef tot me doordrong voer van hoofd tot voeten een koude rilling door me heen.
Als zij in staat zijn mensen te eten, dan zijn ze zeker ook in staat mij te eten…

     Als je iets goed wilt begrijpen, moet je beginnen met grondig onderzoek. Het stond me bij dat er in het verleden dikwijls mensen werden gegeten, maar het fijne wist ik er niet van. Toen ik een geschiedenisboek opensloeg om het na te kijken, stonden in het boek geen jaartallen vermeld. Alleen de woorden ‘Confucianistische deugd en plicht’ kwamen op iedere bladzijde weer in eindeloze herhaling voor. Omdat ik toch niet kon slapen bleef ik er de halve nacht in turen. Toen pas begon ik tussen de regels door andere woorden te zien, het hele boek was volgeschreven met twee woorden: mensen eten.
Al die woorden die in het boek geschreven stonden, al die woorden die de pachter had gezegd staarden me met een raadselachtige blik grijnzend aan.
Ook ik ben een mens, zij willen mij eten!

Uit Lu Xun, Verzameld werk
Vertaling K. Ruitenbeek
Meulenhoff  Amsterdam

De vroegste bronnen van kannibalisme in China dateren van de Yuandynastie, een Mongoolse dynastie (1279-1368). Een Yuan kookboek geeft recepten om menselijk vlees te bereiden. Deze gaan van bakken, roosteren, koken en roken tot zondrogen. Hierbij wordt het vlees van een kind het hoogst aangeprezen, gevolgd door dat van een vrouw en als laatste dat van een man.

In de grote klassieker Sanguo Yanyi (The Romance of the Three Kingdoms 1548) doodt een kok zijn vrouw en dient haar vlees op aan zijn meester Liu Bei omdat hij hem niets anders te bieden heeft.
Ook andere klassiekers als Shuihu Zhuan (Water Margin 14^e eeuw) en Xi You Ji (Journey tot he West 1590) vermelden gevallen van kannibalisme…
Kannibalisme, een praktijk die taboe is in alle culturen, is het dus niet in China. China kende de grootste variëteit in de kannibalistische act, en ook een heel speciale, het ‘geleerde kannibalisme’. In de praktijk komt dit erop neer dat iemand een stuk van zijn lichaam afsnijdt, meestal de dij, en het laat sudderen in bouillon om een stervende ouder te voeden die dan op miraculeuze wijze herstelt. De grondgedachte van dit soort ‘geleerd kannibalisme’ komt van de confuciaanse filiale piëteit gekoppeld aan de boeddhistische compassie.

Een andere vorm van kannibalisme is het ‘hongersnood kannibalisme’. China heeft dikwijls extreme vormen van hongersnood gekend waarbij families hun kinderen met de buren uitwisselden om alzo hun eigen kind niet te moeten doden en opeten.

De derde vorm heet het ‘door de staat gesponsorde kannibalisme’ uit Wuxuan, in de zuidelijke provincie Guangxi.
Op 10 juli 1968, tijdens een kritieksessie van de Culturele Revolutie, werden Liao Tianlong, Liao Jinfu, Zhong Zhenquan en Zhong Shaoting doodgeslagen. Hun vlees werd afgesneden en in twee grote potten gekookt. Twintig tot dertig mensen namen deel aan deze kannibalistische act. Dit werd gerapporteerd in de Wuxuan analen van de Culturele Revolutie. De golf van kannibalisme duurde een jaar, het is de gruwelijkste episode van de Culturele Revolutie.
Maar de motivatie ervan was niet revolutionair. Het was uit persoonlijk verlangen omdat die mensen geloofden dat andermans lever en hart opeten hen een lang leven zou verzekeren!

In Lu Xuns ‘Dagboek van een gek’ wordt veel verwezen naar ‘mensen eten’. Ik kom hierop terug in een volgende blog.