In Gent grijpt de derde editie van het Made in China Festival plaats. Naast concerten, documentaires, debatten, visual arts en literatuur krijgt de Chinese film hier opnieuw extra aandacht.

Na ‘The Coffin Painter’ (异乡来客)en ‘Better Days’ (少年的你) was het de beurt aan de derde film: Anima (莫尔道嘎).

De film gaat over het illegaal bomenkappen in Inner Mongolia en meer bepaald het meest noordelijke deel ervan, rond het stadje Mordaoga莫儿道嘠, de Chinese naam van de film.
De film speelt zich af in de etnische minderheid van de Ewenki (Evenken). De Ewenki zijn een nomadisch Toengoezisch volk uit Noord-Azië. Ze wonen in Rusland en ook in China waar ze een van de 56 officieel erkende etnische groepen zijn.
In de Ewenkitaal betekent Mordaoga ‘helder water’. In de taal van de Oroqen, een andere officieel erkende etnische minderheid, betekent het ‘plaats waar berken groeien’ en in het Mongools staat Mordaoga voor ‘paardrijden’.

Deze prachtige film kreeg in het Westen de naam ‘Anima’ omdat het geen documentaire is maar wel een verhaal met een ‘ziel’: het ontbossingsproces maakt hier deel uit van het leven en van het lot van de personages.
De film gaat over het ware verhaal van Linzi, een Ewenki boomhakker, die in de jaren 1990 het laatste en grootste woud van China (450.000 ha) wil beschermen tegen de houtsmokkelaars.

Twee jaar duurde het maken van de film. De kijker geniet van prachtige natuurtaferelen in de vier seizoenen. Vooral de scènes van de winterlandschappen tijdens een sneeuwtornado zijn aangrijpend.
Opdat ze zich zouden wennen aan de extreme koude in Mordaoga, liet de cineaste de acteurs een maand vooraf ter plekke komen.

Anima, in 2020 uitgekomen, is de eerste film van filmmaakster Cao Jinling en werd reeds bekroond met ontelbare prijzen.

Alhoewel het verhaal zich dertig jaar geleden afspeelt, is het thema actueler dan ooit!

‘Magistral. Ce livre est une déflagration.’ Zo omschrijft Le Nouveau Magazine littéraire Zhang Yuerans roman ‘Le clou’. Ik las de roman in het Frans, daar de Nederlandse vertaling slechts in mei 2022 verschijnt.

Zhang deed er zeven jaar over om het boek te schrijven en zei daarmee vaarwel aan de youth literature, een literatuur met als doelgroep jongeren tussen achttien en dertig jaar (in China tenminste).
Haar roman verscheen in 2016, behaalde onmiddellijk de top 10 en maakte van Zhang ‘de schrijver van het jaar 2016’.

De structuur van de roman is een ‘twee stemmen verhaal’ en gaat over de vijandschap tussen twee families, over drie generaties.
Op dertigjarige leeftijd vinden Li Jiaqi en Cheng Gong elkaar terug in Jinan, de hoofdplaats van de noordoostelijke provincie Shandong. Zij, Li Jiaqi, komt uit Beijing om voor haar grootvader te zorgen. Hij, Cheng Gong, heeft Jinan nooit verlaten.
Hun beider grootvaders, een eminent chirurg en een adjunct-directeur van het universitair ziekenhuis, kenden elkaar tijdens de sombere jaren van de Culturele Revolutie. Op een dag, na een kritieksessie waarbij Cheng Gongs grootvader bewusteloos in de Toren van de Doden wordt achtergelaten, steekt iemand een spijker in zijn hoofd waardoor hij een plant wordt…
Li en Cheng vertellen elkaar afwisselend wat ze allemaal beleefd hebben van de scheiding in hun kinderjaren tot het weerzien: de feiten en gebeurtenissen worden met veel details en op een heel fijngevoelige manier beschreven.

De Chinese titel van de roman is 茧, jian, wat cocon betekent. Met het idee van cocon in het hoofd wordt de Chinese lezer duidelijk hoe de twee vertellers langzaam en minutieus de zijden draad van de cocon afwikkelen, op zoek naar de kern van hun verhaal: de waarheid. Wie heeft een spijker in het hoofd van Cheng Gongs grootvader gestoken? Ik vind het dan ook jammer dat de Franse en Nederlandse vertalers voor clou en spijker hebben gekozen! Te meer daar Zhang zegt: ‘De titels van mijn romans zijn altijd verwant aan dieren en planten (…), ik wil steeds starten met een beeld waarrond het verhaal wordt opgebouwd. Zo ook voor 茧, cocon, die de essentie uitmaakt en omwikkeld is door woorden.’

Zhang Yueran bekent dat ze het verhaal van haar vader heeft gestolen. Haar vader was een letterkundige die in 1978 een kortverhaal schreef met als titel 钉子, dingzi, spijker. Ze vertelt: ‘Mijn vader woonde als kind in de compound van het hospitaal. Daar leefde ook zijn oom die dokter was. Ze kenden elkaar heel goed. Er werd een spijker in zijn hoofd geboord waarna hij een vegetatief leven begon te lijden. Niemand heeft ooit geweten wie de moordenaar was.’
Maar in haar roman geeft Zhang wél aanwijzingen wie de dader zou kunnen zijn…
Een meesterwerk!

Le Clou
Zhang Yueran
Zulma

De Spijker verschijnt in mei 2022 bij Prometheus