Vorige maand woonde ik een colloquium bij over de Chinese vrouw. Françoise Lauwaert, antropologe, sinologe en lesgever aan de VUB coördineerde het gebeuren en het was een voltreffer! Alle sprekers waren vrouwelijke professoren en docentes, niet alleen van de VUB maar ook van Parijse universiteiten.

Zo leerden we over ‘Voorbeeldige vrouwen uit het Keizerlijke China’, ‘Vliegende vrouwen en hoofd snijdsters’, Vrouwen van inkt en papier in het Keizerlijke China’ en ‘Feministische documentaires’. Alles was bijzonder interessant en heel goed naar voren gebracht, maar de lezing die mij het meest heeft getroffen was ‘Lin Zhao, een contrarevolutionaire heldin’. De spreekster was Anne Kerlan, auteur van het boek ‘Lin Zhao, combattante de la liberté’.

Lin Zhao (1931-1968) was dichteres, journaliste en een toegewijde Christene die in 1960 door de communistische overheid werd gearresteerd en op 29 april 1968 tijdens de Culturele Revolutie werd geëxecuteerd.

Lin Zhao liep school in een Methodistische missieschool in Suzhou waar ze tot Christene werd gedoopt. Maar tegelijk was ze heimelijk lid geworden van de CCP. In 1958 werd ze door haar ‘bourgeois’ achtergrond als ‘rechts element’ bestempeld en werd ze uit de partij gezet. Ze bleef lid van de Liga van de Communistische Jeugd en trachtte, tevergeefs, de partij te reïntegreren.
Haar ontgoocheling in de CCP maakte haar bitter en ze begon pamfletten te schrijven. In de anti-rechtse beweging van 1957 werden 5,5 miljoen intellectuelen veroordeeld. China was toen gedompeld in terreur en bedrog. China werd een land dat gestopt was met denken.
Maar Lin Zhao ging verder met haar kritiek op het regime en werd gearresteerd.
In haar cel van de gevangenis van Shanghai werd haar alles afgenomen, ook papier en pen.
Ze gebruikte dan een haarspeld die ze eerst vlijmscherp maakte door het tegen de betonnen vloer te ‘scherpen’, waarmee ze nadien in haar venen prikte en haar bloed vergaarde in een lepel.

Op de muren van haar cel schreef ze gedichten, brieven, pamfletten tegen de partij. Duizenden rode karakters gericht naar de partij, de Verenigde Naties, de instanties van de gevangenis, haar moeder. Lin Zhao noemde ze ‘geschriften voor de vrijheid.
Prof. Xi Lian schreef er een boek over: ‘Bloodletters, the untold story of Lin Zhao. A martyr in Mao’s China’.

Anne Kerlans boek, ‘Lin Zhao, combattante de la liberté’ brengt veel aspecten van de dualiteit in Lin Zhao’s persoonlijkheid aan het licht: een moedige vrouw die durfde opkomen voor haar gedachten en tegelijk modieus en charmant frivool was!

Op 25 september werd Beijing een spectaculaire luchthaven rijker. En dankzij haar heel speciale vorm heeft ze al een bijnaam: Starfish!

Daxing Airport  is Beijings tweede internationale vluchthaven, zij opende net tien jaar na de Beijing Capital International Airport.

Met haar 700.000 m2 wordt Daxing Airport de grootste luchthaven ter wereld. Ze zal 620.000 vluchten en 100 miljoen passagiers per jaar kunnen bolwerken en zal dan ook één van de drukste luchthavens ter wereld zijn.

Wat maakt de Chinezen zo fier op hun Starfish?

: het project, dat de luttele som van 12 biljoen US dollar kostte, werd  in amper vijf jaar door 8000 arbeiders verwezenlijkt !

: vanop de vijfde verdieping heb je zicht op de security gate: dat betekent dat je van je geliefde vrienden en familieleden geen afscheid meer moet nemen aan de security checkpoint maar dat je ze nog kunt nawuiven als ze zich naar de gates begeven.

: Daxing Airport werd ontworpen door Zaha Hadid, de beroemde Iraaks-Britse architecte. Zij won als eerste de Pritzker Architecture Prize. Haar projecten gingen van de MAXXI Museum of Contemporary Art and Culture in Rome tot de London Aquatics Center voor de Olympische Spelen van 2012.
Zaha Hadid overleed in 2016.

: tijdens de constructie van Daxing Airport werden honderden graven uit de Qing dynastie blootgelegd, een parel voor de archeologie!

: 20.000 mensen moesten zich opnieuw vestigen, 11 dorpen werden gesloopt.

De luchthaven speelt een cruciale rol in het verenigen van Beijing, Tianjin en Hebei tot een megapool in het noorden van China.
Twee ondergrondse verdiepingen verbinden de luchthaven met de regio dankzij hoge snelheidstreinen, intercity treinen en metro’s. Daarom is Daxing niet enkel een luchthaven maar een gigantisch verkeersknooppunt.

En…zoals hierboven vermeld, opende Daxing Airport op tijd, juist zes dagen voor de 70^e verjaardag van de Volksrepubliek China, in aanwezigheid van Xi Jinping: een nieuwe Chinese droom werd verwezenlijkt!

Op 1 oktober 2019 was ik in Beijing en hoopte enkele evenementen op Tian’anmen te kunnen bijwonen. Bijvoorbeeld het heffen van de vlag met mijn Chinese vriendin Zhou Zhou. We zouden de nacht ervoor niet gaan slapen om zeker op tijd aan te komen. Wat waren we naïef! De laobaixing, het gewone volk zoals wij, werd de toegang tot het plein voor bijna een week verboden. De metro (lijn 1) stopte zelfs niet in de stations Tian’anmen Oost en Tian’anmen West.
Op 1 oktober was er een bijna drie uur durende parade, die we op CCTV1 hebben gevolgd! En de volgende dagen waren er continu activiteiten op het plein.

Zhou Zhou en ik besloten dus maar naar de film My People, My Country te gaan kijken. En deze was een voltreffer.

De film bestaat uit zeven delen, geregisseerd door zeven verschillende regisseurs waaronder de befaamde Chen Kaige en is speciaal gemaakt voor de 70° verjaardag van de PRC.

Het eerste deel (前夜, de vooravond) gaat over een ingenieur, Lin Zhiyuan, die in de nacht van 30 september 1949, het automatisch mechanisme voor het heffen van de vlag wil perfectioneren. De kijker wordt direct meegesleept door de race tegen de klok, die alles in het werk stelt om zijn doel te bereiken…

Daarop volgt het verhaal over China’s eerste atoombom…

Tijdens het derde deel,夺冠, de kampioen, zien we hoe de kleine Dong Dong in het Shanghai van de jaren ’80, zijn buren helpt om een wedstrijd te zien. Hij is de enige uit de buurt die een TV heeft, dus brengt hij de TV naar buiten maar moet gevaarlijke acrobatieën doen op het dak om de antenne in de goede richting in te stellen. Het gaat om de nationale vrouwelijke volleybalploeg die in 1984 de gouden medaille won.

Ook heel spannend, en heel actueel, is 回归, de terugkeer van Hong Kong naar China in 1997, met het precies op elkaar moeten afgestemd zijn van de Britse en de Chinese uurwerken!

Volgen een verhaal dat zich afspeelt tijdens de Olympische Spelen in 2008, de landing van de capsule Shenzhou 11 in 2016, en tenslotte de exploten van Lü Xiaoran, een vrouwelijke jet piloot, tijdens de Militaire Parade (2015) van de 70° verjaardag van China’s overwinning in de Tweede Sino-Japanse Oorlog.

Allemaal hoogtepunten uit China’s recente geschiedenis.

De film is wel heel nationalistisch, maar nooit overdreven sentimenteel.

My People, My Country is een kaskraker in China!

Vorige maand nodigde mijn vriendin Su Ren me uit om samen een tentoonstelling te bezoeken in het museum van de Verboden Stad in Beijing.
Su Ren is een artieste: ze schildert in de traditionele stijl ‘sanshui’ ofte ‘bergen en water’, en haar favoriete schilder is Qi Baishi ( 齐白石1864-1957 ).
Ik stemde enthousiast op haar uitnodiging in: ik zou een prima privé gids hebben!

We gaven elkaar afspraak, om 9 uur, aan de oostelijke poort van de Verboden Stad. Langs daar ga je binnen zonder een bezoek aan de hele Verboden Stad te moeten betalen. De tickets voor de tentoonstelling kocht Su Ren online; de dag voordien werden er niet minder dan 80.000 gekocht!

De themata van de tentoonstelling waren, naast enkele culturele relikwieën, rollen met bloemen en bomen en in de meeste gevallen natuurlijk ook kalligrafie. De rollen waren voornamelijk uit de Song-, de Ming- en de Qingdynastie.
Maar het meest bijzondere was dat deze werken, het bezit van de keizers, nooit eerder aan het volk werden getoond!

De werken werden in drie zalen tentoongesteld: 四十写生, ‘stillevens in de vier seizoenen’ met verfijnde realistische rollen, 清雅逸趣, ‘verfijnde en elegante smaak’ ter ere van geleerden  , 寓情寄意, ‘met beste emotionele groeten’ waar bloemen en bomen een weerspiegeling zijn van emoties en voorspoed…

Vele rollen dragen zegels, het zijn de zegels van de (verschillende) verzamelaars. Vele grote zegels behoren toe aan de keizer die zich niet inhield om ze in plaats van rond het werk ze op de tekening te plaatsen, vooral keizer Qianlong 乾隆 (1736-1795), vierde keizer van de Qingdynastie.

Ik leer dat, wanneer je het karakter 臣, chen, ziet, deze rol speciaal voor de keizer werd gemaakt, en dus van heel hoge kwaliteit is.
Ik leer dat de schilderijen vóór de Qing, 淡雅danya zijn, eenvoudig maar elegant terwijl deze uit de Qingdynastie, 富贵 fugui zijn, rijk en edel en dat de werken uit de Songdynastie (960-1279) de mooiste zijn…

Su Ren en ik brachten de hele dag door met het bewonderen van deze prachtstukken die op het einde van de maand terug naar hun bewaarplaats zouden terugkeren. Om 17 uur verlieten we de Verboden Stad, doodop maar zo gelukkig!

De thriller start op 19 oktober 2002 om 15h45 met een klopjacht, een serial killer, een brief en de moord op een mythische politieofficier, Zheng Haoming.
Kapitein Han Hao is vastbesloten de moordenaar te vinden: Haoming was, achttien jaar geleden, zijn mentor.
In 1984 werden in Chengdu een reeks moorden gepleegd die leidden tot het oprichten van een speciale eenheid, de 4/18. Zheng Haoming en een zekere Pei Tao die we later zullen terugvinden, maakten deel uit van de 4/18. De speciale eenheid 4/18 faalde in haar opdracht en werd ontbonden.
Zoveel jaren later is Haoming nog steeds door deze ‘cold case’ geobsedeerd en denkt een belangrijke aanwijzing te hebben gevonden die de zaak zou kunnen oplossen.

Hij wordt dood aangetroffen in zijn appartement. De speciale eenheid 4/18 herrijst uit haar as. Er staat haar een ongelooflijk moeilijke opdracht te wachten: de moordenaar is een duivelse versie van Spider-Man die zijn slachtoffers telkens op de hoogte brengt van zijn nakende dood. Dit doet hij via het sturen van een doodsaankondiging, in prachtige Chinese kalligrafie…

Dit eerste deel van een trilogie is meesterlijk geschreven, met tal van parallelle plots, en met tal van nieuwe, onverwachte wendingen.
In Death Notice klaagt de auteur de corruptie in zijn land aan; het hele boek is een en al confrontatie tussen de gerechtigheid en het kwaad…

Zhou Haohui, 42 jaar, is als ingenieur afgestudeerd aan de prestigieuze Tsinghua Universiteit in Beijing. Hij gaf zeven jaar colleges aan Beida, Beijing University. Hij publiceerde zijn eerste novellen online; ze werden onmiddellijk succesvol onthaald.
In 2012 keerde hij terug naar zijn homeland, Yangzhou en besloot fulltime schrijver te worden.
Hij zegt: “Logisch denken is mijn kracht. Het heeft me geholpen om fascinerende en ingewikkelde intriges te bouwen…”

Death Notice  Doubleday ISBN 978-0-385-54332-3

Avis de Décès  Sonatine ISBN 978-2-35584-751-6

En nu is het wachten op het tweede deel!

De oorsprong van de dazibao, letterlijk ‘poster met grote karakters’, heeft een eeuwenoude traditie die werd ingesteld in het keizerlijke China.
De dazibao liet aan het volk toe zich uit te drukken. Een in grote karakters en met de hand geschreven affiche waarbij het gezag, van de lokale of de keizerlijke administratie, werd betwist, werd publiekelijk op de muren geplakt.

In de eerste helft van de twintigste eeuw raakt het wat in onbruik maar kent een revival tijdens de Culturele Revolutie die in 1966 begint.

De dazibao heeft opnieuw een populair karakter maar wordt nu, hoe kan het anders, gebruikt als revolutionaire propaganda.
Vooral studenten houden van het opstellen van dazibao’s. Zo wordt een dazibao, geschreven door de studente Nie Yuanzi, door Mao in zijn Renmin Zhibao (Volkskrant) opgenomen. Hij zal bijdragen aan de verspreiding van de Culturele Revolutie en aan het ontstaan van de Rode Gardisten, Mao’s studentenmilitie…
De dazibao wordt gebruikt als communicatiemiddel tussen de revolutionaire comités en het volk.

Wanneer het nieuwe maoïstische regime in 1969 aan de macht komt, wordt de dazibao door het regime aangewend voor propaganda. Hij verliest dan zijn volkse karakter maar verliest tegelijk ook zijn subversief en contestatair karakter.

De Culturele Revolutie eindigt in 1976.
In 1978 wordt de dazibao opnieuw gebruikt tijdens de beweging van de Muur van de Democratie. Deze muur van bakstenen in de straat Xidan wordt tussen november 1978 en december 1979 met ‘posters met grote karakters’ vol politieke discussies en de val van de Bende van Vier, beplakt. Deze muur trekt mensen aan in grote getale die daar ook spontane meetings organiseren.
In 1979 wordt de Muur van de Democratie verhuisd naar Chaoyang, een publiek maar betalend park. De controle is daar efficiënter.

Op het einde van 1979 maakt de repressie een einde aan deze vrije pers…

Dit heerlijke vleesgerecht is genaamd naar Su Dongpo, dichter, staatsman en foodie uit de Songdynastie (960-1279).
Hierbij worden grote stukken varkensbuik langzaam en in een heerlijke saus gegaard tot ze zo mals zijn als zijden tofoe.

Ingrediënten

1 kg varkensbuik, ontbeend maar met zwoerd
1 bundel lente uitjes
3 cm gember, gekneusd
300 ml Shaoxingwijn, van de beste soort
6 eetl lichte sojasaus
1 eetl donkere sojasaus
4 eetl suiker

Methode

1. Kook het vlees een vijftal minuten in een grote pan, giet af, spoel met koud water
2. Snij het vlees in gelijke blokken van ongeveer 5 cm
3. Neem een pan met dikke bodem, leg er de ui, de gember en het vlees (met vel omlaag) op. Voeg er de sojasauzen, suiker en wijn aan toe
4. Breng aan de kook op hoog vuur om de zwoerd donker te kleuren
5. Bedek de pan met het deksel en laat 3 uur op heel zacht vuur garen (controleer of het vlees niet droog kookt, zo ja voeg er wat water aan toe)
6. Neem de pan van het vuur, laat afkoelen en leg een nacht in de koelkast
7. ’s Anderendaags verwijder je de vetlaag die zich op het oppervlak heeft gevormd, neem je het vlees uit de pan, kook je het vocht in tot het licht stroperig wordt
8. Leg het vlees terug in de pan en warm op zacht vuur op

Manman chi!

Su Dongpo, schuilnaam voor Su Shi (1037-1101), was een staatsman én dichter uit de Noordelijke Songdynastie  (960-1127).
Op amper twintigjarige leeftijd legt hij met goed gevolg de keizerlijke examens af en krijgt de titel van hof mandarijn in de toenmalige hoofdstad Kaifeng.

In het begin van zijn loopbaan is hij een rijzende ster maar hij heeft heel snel te kampen met hofintriges. Deze hebben voor gevolg dat hij uit het hof wordt verbannen om, na enkele tijd, te belanden in Huangzhou. Daar begint Su Shi gedichten te schrijven. Met zijn gedichten wil hij één worden met de natuur; hij ziet de maan als een symbool van dualisme: licht en duisternis, volmaaktheid en onvolmaaktheid gaan alles doordringen…

Su Dongpo is steeds nog één van China’s meest gekende en geliefde dichters.

Maar, wat slechts weinigen weten is, dat Su Dongpo ook een echte foodie was en dat dat hij dol was op varkensvlees.
In die tijd was varkensvlees goedkoop, daarom vonden de rijken en de hooggeplaatsten het beneden hun waardigheid daarvan te eten. De armen daarentegen wisten niet hoe ze het vlees moesten klaarmaken.
Onze dichter, die ook arm was maar wél kon koken, stelde een heerlijk recept op punt, hongshaorou of rood gestoofd varkensvlees.
Ondertussen was Su Dongpo opnieuw overheidsambtenaar geworden.
Toen het Tai meer na hevige regen uit haar oevers was getreden en veel schade had aangericht, baggerde de dichter, samen met het volk, het meer. Hij liet ook bruggen bouwen.
Uit dank stuurden de boeren, die zijn voorliefde voor varkensvlees kenden, hem een grote hoeveelheid ervan. Su Dongpo liet het vlees door zijn kok klaarmaken naar zijn eigen recept…en schonk het te eten aan de boeren. Dezen vonden het gerecht zo lekker dat ze het de naam gaven: Dongpo varkensvlees.

Chairman Mao was er dol op. Ook prijkt het gerecht nu nog op het menu van trendy eethuisjes!
Receptje komt in volgende blog.

KFC 肯德基Kendeji, was de eerste fastfoodketen in China. Op 12 november 1987 opende ze, in de Qianmenwijk van Beijing, haar eerste vestiging. De dag zelf van de opening gingen er 22.000 bakjes gefrituurde kip over de toog: Kolonel Sanders’ kippenboutjes zouden al heel snel een hype worden in China.
Dat werden ze en dat bleven ze, zelfs na de komst van Mac Donalds, 麦当劳, Maidanglao, in de jaren 1990.
Dat is misschien wel te wijten aan de ongelooflijke inventiviteit van KFC. De laatste twintig jaren is er een transitie gebeurd waarbij, vanaf het begin van de jaren 2000, de keten ook traditioneel chinees ontbijt begon te serveren zoals sojamelk, congee of rijstsoep, mantou of gestoomde broodjes en zelfs youtiao of gefrituurde deegstengels.

In 2017 werd ook een nieuwe KFC pizza uitgevonden: de Chizza, een soort hybride van KFC kip x pizza!
Ieder jaar brengt KFC nieuwe specialiteiten op de markt die je alleen maar in China kan vinden.

KFC werd in China zo populair dat zelfs een Chinese versie ervan op de markt kwam: OFC. Dit staat voor Obama Fried Chicken waarbij de kledij  van de president heel erg op die van Sanders lijkt.

En nu is de food gigant KFC met iets nieuws gestart: Chinese Street food en meer bepaald de midnight snacks met hun typische Chinese BBQ spiesjes. In de grote steden is dit nieuw project al gelanceerd, KFC is van plan om nog meer van die typische snacks op de markt te brengen.

Midnight snacks heten in het Chinees夜宵, yexiao, : voedsel dat heel laat op de avond gegeten wordt. In China is dat een echte culinaire cultuur. De eetstalletjes langs de weg, waar je heerlijke gefrituurde snacks voor een prikje kunt kopen, zijn een ware institutie in dat land, net als de stalletjes waar je ’s morgens je ontbijt kan kopen.

KFC is nu traag maar zeker bezig ook deze markten in te palmen.
En vele Chinezen zijn dan ook bang dat KFC daardoor ertoe heeft bijgedragen een einde te maken aan één van de essenties van hun traditionele cultuur…

De laatste film van Wang Xiaoshuai is een meesterwerk!

Het verhaal, de verfilming, het acteerwerk zijn uitmuntend. Maar ook de manier van vertellen. Waarbij Wang zonder veel aanwijzingen heen en weer gaat van de ene naar de andere periode en tegelijk ook de relaties tussen de personages weinig expliciteert. Dit komt bij de kijker aanvankelijk wat chaotisch over maar het is precies wat Wang wil bereiken. In een interview verklaarde hij: “Ik vind het een heel natuurlijke manier van vertellen. Probeer je maar eens te herinneren hoe je een emotionele gebeurtenis uit het verleden deelt met anderen. Doe je dat altijd netjes chronologisch? Ik dacht het niet, ook dan spring je van het ene moment naar het andere, selecteer je belangrijke details en oriënteer je je op de gevoelens die je wil overbrengen. Zo is het ook met So Long My Son.”
Wang vreesde dat het publiek zou afhaken maar wij zijn drie uur lang geboeid blijven kijken.

Het thema van de film is op zich niet heel origineel: de eenkindpolitiek die Mao eind jaren 1970 lanceerde om de te snelle bevolkingsgroei af te remmen. Maar de filmatiek wordt wel interessant als een koppel zijn enig kind, hier hun zoontje Xing Xing, verliest. Ze verhuizen, ver weg naar het zuiden, waar niemand hen kent en adopteren er een jongetje. In China zorgen de kinderen voor hun ouders wanneer deze niet meer in hun levensonderhoud kunnen voorzien.

Een kind hebben is dus een vorm van bestaanszekerheid en ook een heel traditionele noodzakelijkheid: vier generaties onder één dak was de toenmalige Chinese Dream.
Het bevriende koppel uit de tijd van Xing Xing zullen ze terugvinden, in dramatische omstandigheden maar met een louterende betekenis.

Net zoals in zijn prachtige Beijing Bicycle (2001) houdt Wang van ‘doorkijkjes’, waarbij een scène vanuit een raam of een deuropening wordt gedraaid. Deze manier van filmen geeft rust en kracht aan de scènes van dit epos van dertig jaar Chinese geschiedenis.

De film kreeg vorige maand de Grote Prijs op het Brussels International Film Festival en werd ook geselecteerd voor de Gouden Beer op het 69e Internationale Filmfestival van Berlijn.
De film loopt nu in de bioscopen. Mis hem vooral niet!