Maandelijks archief: januari 2014

Het jaar van het Paard

Het paard in de Chinese cultuur

Op 31 januari vieren de Chinezen hun traditionele nieuwjaar. Op die dag eindigt het jaar van de slang en begint het jaar van het paard.

Paarden hebben altijd een grote rol gespeeld in de Chinese geschiedenis. Zonder paarden zouden  de Chinezen  nooit zo’n groot territorium hebben kunnen veroveren en administreren. De keizerlijke edicten werden door paarden van de ene regio naar de andere regio gebracht om er te worden voorgelezen of op een publieke plaats te worden opgehangen.

De cultus van de Chinezen voor hun paarden blijkt duidelijk uit opgravingen: vanaf de 4° eeuw v.chr  vindt men in de koninklijke graven afbeeldingen van paarden als machtssymbool.
 

De aristocratie wendde ook paarden aan voor vermaak, zoals jacht en polospel. De rijkdom werd bepaald door het aantal paarden dat de rijkoets van de heer vooruittrok.
De lagere klassen mochten geen paarden berijden.

Het paard is in de schilderkunst en de keramiekkunst alom vertegenwoordigd.
De prachtigste paardenportretten dateren uit de periode van de Tangdynastie (618-907).
Night-Shining White was de naam van een paard met een heel gespierde borstkas. Het ontleende zijn naam aan zijn glinsterende maanwitte vacht. Het was het favoriete paard van keizer Xuanzong, de machtigste keizer van de Tangdynastie.


Night-Shining White poseerde voor zijn portret tussen 740 en 756. Het werd dikwijls door Han Gan, de beroemde paardenschilder die werkzaam was aan het hof van keizer Xuanzong, geschilderd. Maar het werd ook door andere Tang schilders ‘geportretteerd’ en tegelijk bezongen door de beste hofdichter van de Tangdynastie, Du Fu.
In  de Tangdynastie krijgt het paard zijn adelbrief: de keizers stellen selectieve programma’s op punt om volbloed paarden te kweken en alzo hun paardenstapel te verbeteren.


 
In diezelfde periode werden tegelijk de mooiste keizerlijke sancai paarden vervaardigd: dit zijn keramieken beelden in de kleuren rood,groen en okergeel.

Paarden, die weleens met draken werden geassocieerd, speelden al heel vroeg in op de verbeelding van de Chinezen.
Ze hadden niet alleen een artistieke en  mythische rol. Ze waren ook onmisbaar op militair gebied:  China werd constant bedreigd door de barbaren uit Noord- en Centraal Azië die uitblonken door hun paardrijkunst en door hun kleine en heel snelle paarden (Dzengis Kahn zou uiteindelijk dan toch China veroveren en in 1279 de Mongoolse Yuandynastie stichten (1279-1368)).
En laten we niet vergeten dat paarden ook een belangrijke rol speelden voor de handel langs de zijderoute.

De laatste jaren gaan rijke Chinezen zich opnieuw interesseren voor dit dier. China telt ongeveer 500 paardencentra. Paardrijden en paardenkoersen zijn trendy, vooral in Shanghai en Tianjin.
Chinese en Mongoolse paarden zijn te klein voor competitie. Daartoe worden meestal kruisingen met Argentijnse, Arabische en Franse paarden aangewend.

Het paard heeft altijd deel uit gemaakt van de grote projecten  van de mens, maar in China heeft het blijkbaar een complexer  rol gespeeld dan waar ook.
 Het jaar dat op 31 januari start zal een vrolijk lentefeest kennen dat in het teken van het paard een jaar succes belooft:

春节快乐

马到成功

Eerste nieuwjaarsfeest

Labajie

腊八节

China vierde vorige week woensdag (8 januari) labajie 腊八节,letterlijk het festival jie van de achtste dag ba van de twaalfde maanmaand la. Daarmee werd het begin van het Chinese nieuwjaar ingeluid.
Op labajie volgen chuxi
除夕, Chinees oudejaarsavondop 30/1 en Chinees nieuwjaar op 31/1. De feestelijkheden worden twee weken later afgesloten met yuanxiaojie 元宵节, het lantaarnfestival.
 

Labajie vindt zijn oorsprong in de Chinese oudheid. Een uitzonderlijke oogst werd door het volk aangezien als een zegen van god. Het volk hield dan ook een grote ceremonie om de oogst te vieren: de laceremonie, de ceremonie van de laatste maanmaand. Deze ceremonie hield ook een offerritueel voor de voorvaderen in, waarna de aanwezigen getracteerd werden op een porridge, zhou , bereid met de nieuw geoogste koren en pluimgierst. Dit feest was een van de eerste traditionele uitingen van een gemeenschapsfestijn.
 In de 5° eeuw officialiseerde de regering dit festijn: op de 8° dag van de 12° maanmaand zou men het labafestival vieren.

Toevallig zou Sakyamuni op de 8° dag van de 12° maand de verlichting hebben bereikt. Bijgevolg, door de introductie van het boeddhisme in China ( 5° eeuw), werd deze dag ook gevierd als de dag van de Verlichting.
Men vertelt dat Sakyamuni  reeds gedurende vele jaren het boeddhisme had beoefend en daardoor heel sterk was vermagerd en verzwakt. Hij stond op het punt om alles op te geven toen een herdersmeisje hem een kom zhou te eten gaf. Na het eten ervan kreeg Sakyamuni opnieuw energie, dit bracht hem opnieuw op het rechte geloofspad.
Hij ging mediteren onder een bodhi boom en kreeg dus de verlichting…op de 8° dag van de 12° maanmaand.
Om deze gebeurtenissen te herdenken maken de boeddhisten zhou met gedroogd fruit en noemen het labazhou
腊八粥.

Het eten van labazhou werd heel populair in de Qingdynastie (1644-1912). De keizer, de keizerin en de prinsen gaven labazhou aan zowel overheidspersonen als aan dienaren te eten.
Iedereen genoot van de dis in familieverband, tegelijk werden gelukswensen uitgewisseld.

Er bestaan vele soorten labazhou. Traditioneel moet de zhou bestaan uit 8 hoofdbestanddelen en 8 supplementaire bestanddelen.
Hoofdbestanddelen zijn bvb: rode bonen, mungobonen, wilde weit, gierst, groene bonen, erwten, kleefrijst, koren, haver …
Supplementaire bestanddelen zijn bvb: opgelegde perziken en abrikozen, walnoten, dadelpasta, kastanjes, kaki’s, meloenzaden, lotuszaden, peanuts, hazelnoten, pijnboompitten…

Eerst worden de hoofdbestanddelen met water op zacht vuur gegaard, nadien worden de supplementaire bestanddelen samen met suiker, rozebottel en zoete osmanthus toegevoegd.


De lekkerste labazhou eet men in Beijing, zo beweren de fijnproevers
Vorige week woensdag werd in Yonghegong,  de lamatempel, gratis kommen labazhou uitgedeeld. Een dag waar de talrijke bedelaars rond de tempel vast naar hebben uitgekeken…