Tijdens het laatste weekend van mijn verblijf in China ging ik mijn vriendin Xiaofeng in Shenyang een bezoekje brengen.

In 2000 brachten we samen twee weekjes door bij haar ouders. Xiaofeng woonde in 2000 nog in België, maar drie jaar geleden is ze teruggekeerd naar haar hometown Shenyang.

Ik herinner me dat we zestien jaar geleden een negen uren durende rit met de nachtttrein maakten.
Dankzij de sneltrein is de duur van die reis nu gehalveerd. Twee soorten treinen verbinden verschillende keren per dag Beijing met Shenyang, hoofdplaats van Mantsjoerije’s zuidelijke provincie Liaoning 辽宁. De treinreis met de 动车 dongche duurt vijf uur, de reis met de 高铁 gaotie duurt amper vier uur. Ik koos voor de tweede formule en vertrek om 8:00.

De hoge snelheidstrein is kraakzindelijk, zowel van buiten (hij wordt na iedere reis gewassen) als van binnen. De Chinezen hebben respect voor publiek eigendom, veel meer dan wij. De gaotie raast over de sporen met een snelheid van 333 km/uur.  Er komen regelmatig hostesses langs om afval te vergaren. Er komen er ook met rolwagentjes volgeladen met eten en drinken. Zo gaat de tijd snel voorbij!

 

Om 12:00 stipt kom ik aan in Shenyang. Xiaofeng wacht me op. We gaan met de taxi naar haar appartement. Shenyang is veel veranderd. De industriezone waar de negen uren durende film 铁西区 tie xi qu van filmmaker Wang Bing werd gedraaid, heeft plaats gemaakt voor hoge wolkenkrabbers.

    

Xiaofeng leeft in een modern woongebouw, geen woonkazerne waar ik steeds niet aan gewend ben ondanks mijn verblijven bij Chinese gastgezinnen. Haar appartement is helder en is voorzien van alle comfort.

We bezoeken 1905. 1905 is Shenyangs tegenhanger van Beijings 798: gedesaffecteerde fabrieken die omgebouwd zijn tot een cultureel centrum. Daar worden tentoonstellingen gehouden, voordrachten gegeven; er zijn leuke cafeetjes die jammer genoeg allemaal leeg waren toen we het centrum bezochten.

’s Avonds worden we door Xiaofengs ouders op restaurant uitgenodigd. Het is het grootste en meest bekende restaurant van de stad, met ontelbare privézaaltjes. Op de gelijkvloerse verdieping staan alom grote aquariums waar de vreemdste vissen in rondzwemmen.

De sfeer is gemoedelijk en ontspannen,

de schotels zijn stuk voor stuk heerlijk: Jacobsvruchten op een bedje van geparfumeerde rijstnoedels, soep met oesters, vis-en lamsbrochetten, gamba’s, jiaozi, te veel om op te eten.

Maar, naar Chinese gewoonte worden de etensresten netjes in aparte doosjes voor de magnetron geschikt: dit wordt 打包 da bao (inpakken) genoemd. En dus zie je klanten uit een restaurant buitenkomen geladen met zakken vol eten: heel praktisch want op die manier hoef je de volgende dag(en) het eten slechts op te warmen. Geen verspilling in China!

’s Anderendaags gaan mijn vriendin en ik naar de prondelmarkt: een echt mooie markt, veel interessanter dan Panjiayuan, de vlooienmarkt van Beijing.
Daar beleef ik hetzelfde als zestienjaar terug: 你是哪国人？我是比利时人。Van welk land ben je? Ik ben Belgische. In Shenyang zijn bijna geen vreemdelingen te zien en iedereen gaapt me aan. Zoals vorig jaar, toen ik met Zhou Zhou naar Ningxia ging.

’s Namiddags moet ik de terugtrein naar Beijing nemen. Mijn weekendje met Xiaofeng was te kort maar, zestien jaar terug zou dit niet mogelijk geweest zijn door de toen veel te lange reis.
Het afscheid is moeilijk, we zijn beiden ontroerd.
We zien elkaar vast terug in de kerstvakantie, als Xiaofeng voor een weekje naar Gent komt.
En dan logeert ze bij mij!

Tijdens mijn laatste verblijf in Beijing in februari-maart 2016 bezocht ik de flagship tentoonstelling in het vernieuwde National Museum op het Tiananmenplein. The Road to Rejuvenation stelt  de geschiedenis van het moderne China voor vanuit het perspectief van China’s leiders en CCP’s.

De vernieuwing van het National Museum duurde meer dan tien jaar en kostte bijna 400 miljoen dollar maar het resultaat is er: het grootste museum ter wereld onder één dak, een museum voor geschiedenis en cultuur, een symbool van de controle van de CCP om bepaalde historische feiten in het licht te stellen enerzijds en om er andere in het vergeetboek te steken. De Culturele Revolutie, die een periode van tien jaar beslaat (1966-1976) en miljoenen doden tot gevolg had, beperkt zich tot één foto en drie zinnen! Hetzelfde geldt voor de Grote Sprong Voorwaarts, Mao’s politieke campagne die resulteerde in hongersnood en meer dan 20 miljoen doden.
De Chinese autoriteiten namen de beslissing om deze permanente tentoonstelling te focussen op de triomfen van de Partij en de grijze episodes van China’s geschiedenis te vergeten. Het gaat hier om hoe de Partij wil gezien zijn.

Het National Museum put zijn roots in de ambitie van de CCP een nalatenschap uit te bouwen. Wang Yeqiu, de eerste directeur van het museum, vertelt in zijn memoires hoe hij met de Communistische troepen in 1949 Beijing binnentrad  en er een guillotine uit 1927 meebracht: dit werd het eerste museumstuk. Het museum opende in 1959. Zhou Enlai vond dat dit voorwerp niet representatief was voor de “rode lijn” politiek van Mao, het werd weggenomen.

In 1961 ging het museum officieel open, maar over de jaren heen was het meer gesloten dan open.

De grootste afdeling van het National Museum, die ongeveer een kwart van de tentoonstellingsruimte beslaat, heet “Ancient China”; het is een groots overzicht van duizenden jaren Chinese geschiedenis. Het is ingedeeld naar de dynastieën en wil  bewijzen hoe de 56 etnische minderheden in het huidige China steeds op harmonische wijze hebben meegewerkt. Zelfs het Mongoolse Rijk, dat China in de 12° eeuw veroverde om er de Yuandynastie te stichten, maakt er deel van uit; de conflicten worden over het hoofd gezien.De afdeling Ancient China stelt dus geen harde geschiedenis voor maar is eerder propaganda en is eerder een geïdealiseerde referentie naar de voorloper van het huidige multiculturele China.

“The Road to Rejuvenation” anderzijds heeft een sterk politiek karakter. De tentoonstelling start met de Eerste Opiumoorlog (1839) en eindigt vandaag.
De rode draad ervan is de vernedering van China door Westerse mogendheden. De tegenaanval van China werd uiteindelijk een overwinning dankzij de Communisten die in 1949 de Volksrepubliek China stichtten. Dit was het begin van China’s herstel, China’s “verjonging”.
Zoals hoger vermeld werden de gevolgen van de “Grote Sprong Voorwaarts” gereduceerd tot de zin “het constructieproject van het socialisme vertoonde ernstige complicaties”.
De demonstraties op het Tiananmenplein in 1989 worden niet ter sprake gebracht. Maar de cowboy hoed die Deng Xiaoping tijdens zijn bezoek in de USA droeg, wordt wel tentoongesteld…

Indien we de eenzijdigheid van de tentoonstellingen in acht nemen,  kunnen we ons afvragen of het National Museum dan wel tot ‘s werelds topmusea kan gerekend worden.
Jammer voor de inhoud van de tentoonstellingen, want de opzet ervan en de architectuur van het museum zijn indrukwekkend en heel modern.

Confucius, die de bezoekers in de charmante patio van het museum verwelkomt, zou zeker bedenkingen hebben bij deze grootse maar politiek gekleurde blik op het eigen verleden.

Vanuit het museum heb je een prachtig zicht op het Tiananmenplein!