De mooie tentoonstelling, besproken in vorige blog, toont werken van verschillende stromingen en protagonisten. Met meer details gaan we hierop in deze blog even verder in.

Wu-school: na de relatieve vrijheid en individualistische stijl van de Yuan dynastie (1279 -1368) beslist keizer Hongwu een terugkeer naar de stijl van de Songdynastie. De verplaatsing van de hoofdstad van Nanjing naar Beijing zorgde voor een grote afstand tussen de keizerlijke invloed en Suzhou.

• Shen Zhou (沈周1427-1509) werd geboren in een rijke familie in Changzhou, het huidige Suzhou. Shen Zhou bekleedde nooit een officieel ambt: hij wijdde zijn aangenaam leven aan de poëzie, de schilderkunst en de kalligrafie. Hij was vooral bekend om zijn landschappen maar blonk ook uit in het schilderen van bloemen, fruit en dieren in monochroom inkt. Hij lanceerde, bij de geletterde schilders, de traditie van het schilderen van bloemen. Hij was de stichter van de Wu-school en was, samen met Wen Zhengming, Tang Yin en Qiu Ying, één van de ‘Vier Meesters van de Ming’

• Wen Zhengming (文徵明1470-1559) werd eveneens geboren in Changzhou. Zijn werk kenmerkt zich door eenvoud (een alleenstaande boom of een rots) en straalt een gevoel van sterkte uit. Hij schilderde ook de elite van het sociale leven.

 Songjiang-school: een kleine kunstacademie in Shanghai die beschouwd werd als een verdere ontwikkeling van de Wu-school in het toenmalige culturele centrum van Changzhou

• Dong Qichang (董其昌1555-1636) werd geboren in een arme, maar geletterde familie. Hij behaalde de graad van jinshi, de hoogste graad in het examenstelsel van het Chinese Keizerrijk. Hij is bekend om zijn prachtige landschappen. In de Chinese schilderkunst maakte hij onderscheid tussen werken van het noorden, gekenmerkt door fijne trekken en zachte kleuren, en die van het zuiden waar men werkte met snelle kalligrafische kwaststreken

 

Loyalisten: hebben zich veertig jaar lang verzet hebben tegen de nieuwe Qing dynastie

• Shitao (石濤 1642-1707) werd geboren in Quanzhou, provincie Guangxi. Hij was lid van het keizerlijke Ming huis en ontsnapte aan de invallers. Hij werd een boeddhistische monnik. Na vele zwerftochten in het zuiden kwam hij uiteindelijk in Beijing terecht om boeddhistisch beschermheerschap te zoeken. Hij faalde daarin, bekeerde zich tot het taoïsme en keerde terug naar Yangzhou.
  Shitao was één van de meest individualistische schilders van de Qingdynastie. Hij overtrad de rigide, gecodificeerde technieken van de Wu- en Songjiang-school en was daarom revolutionair in zijn kunst

• Bada Shanren (八大山人1626-1705) was een afstammeling van de prins van Ning, uit de Mingdynastie. Hij begon reeds vanaf zijn jeugd te schilderen en poëzie te schrijven. Ook hij werd een boeddhistische monnik, na de val van de Ming. Zijn schilderijen van vogels en vissen in monochrome inkt alsook zijn landschappen zijn, zoals die van Shitao, heel individualistisch en niet onder te brengen in een traditionele categorie. Een excentriekeling!

 

Deze boeiende tentoonstelling loop tot 6 maart 2022. Tickets worden online gekocht.

In het Parijse Musée Cernuschi loopt een mooie tentoonstelling van een honderdtal Chinese rolschilderijen. De schilderijen werden gemaakt tussen midden 15e en begin 18e eeuw, in de overgangsperiode van de Ming naar de Qing dynastie. Ze werden uitgeleend door het HKMOA, het Kunstmuseum van Hong Kong.

In de Mingdynastie kende het gebied Jiangnan, gelegen ten zuiden van de Yangtze, een grote ontplooiing. Steden als Nanjing, Hangzhou en vooral Suzhou genoten toen een grote artistieke bloei. In Suzhou stichtten schilders en kalligrafen een school en gaven haar de oude naam van de stad Suzhou: de Wu-school. Shen Zhou (1427-1509) was de stichter van deze school. Wen Zhengming (1470-1559) was er de belangrijkste vertegenwoordiger van.
Suzhou had haar rijkdom te danken aan de rijstcultuur en de zijdeproductie. Daardoor kon de stad geletterden zonder officieel ambt de mogelijkheid geven zich te wijden aan de literatuur, de kalligrafie en de schilderkunst.

In 1644 werd China veroverd door de Mandchous die de Qingdynastie stichtten. Vele geletterden, schilders en dichters, omdat ze de val van de Ming en de heerschappij van de nieuwe Qingdynastie als heel traumatiserend ervaarden, verkozen daarom hun carrière van ambtenaar op te geven en zich terug te trekken uit de wereld om te gaan leven in bossen en bergen. Dit teruggetrokken leven werd dan, samen met de figuur van de kluizenaar, een van de favoriete thema’s van de Wu-school.
Ook Ming loyalisten trokken zich terug uit het mondaine leven. Enkelen onder hen werden monnik zoals Shitao (1642-1707) en Bada Shanren (1626-1705), beiden waren familieleden van de keizerlijke familie. Ze zochten onderdak in de tempels en inspiratie in de bergen.

Naast werken van deze loyalisten en de Wu-school toont deze tentoonstelling ook werken van de Songjiang school, gelegen in een stadsdeel in het zuidwesten van Shanghai. In de late Mingdynastie werd Songjiang de hoofdplaats van de schilderkunst, waarvan Dong Qichang (1555-1636) de belangrijkste vertegenwoordiger is.

Het Kunstmuseum van Hong Kong bezit meer dan 7000 kalligrafieën en schilderijen. De meest waardevolle maken deel uit van de Chih Lo Lou collectie, gelegeerd door de overledene Ho Iu-kwong, zelf een verzamelaar en een filantroop. Hij gaf zijn collectie een literaire bijnaam, zoals de geletterden van vroeger deden. Chih Lo Lou betekent ‘het paviljoen van de perfecte gelukzaligheid’. Een gelukzaligheid die we ervaren bij het contempleren van deze meesterwerken!